Wandeling met de rentmeester (2)

Maart 2012: wandeling met de rentmeester

Martin Vink, verslaggever van de Stentor loopt met Jacques Duivenvoorden (rentmeester van de Stichting Marke Gorsselse Heide) over de Heide.

Opeens onderbreekt Jacques Duivenvoorden op de Gorsselse Heide zijn uitleg over kansen en bedreigingen voor dit unieke natuurgebied. Hij vraagt de verslaggever mee naar een open gebied tussen het geboomte. Wijst daar op een rood-bruine kleur in de verte. Zodra we de plek naderen, wordt zichtbaar wat daar groeit: gagel, de aromatische struik.
Over kansen gesproken op de Gorsselse Heide. De bijzondere struik die in de bloei staat, heeft de kansen met beide handen aangegrepen. Een groep gagelstruweel is ontstaan, dankzij een omgewaaide boom in 2007. Zo viel meer licht op de struik en kon hij zich uitbreiden.
Het is niet het enige plukje gagel op de Gorsselse Heide, die tot een van de grootste natte heidegebieden in de Achterhoek behoort. Rentmeester Duivenvoorden van de stichting Marke Gorsselse Heide rekent voor dat op nog vijf of zes andere plaatsen in het natuurgebied gagel staat. De uitbreiding van de struik doet hem deugd.
Gagel in het natuurgebied is een indicator voor de vochtigheid in de grond op die locaties. De sterk geurende struik kan goed tegen natte voeten. De aanwezigheid van gagel bewijst dat het hemelwater aan de oppervlakte zit. En de struik zo gemakkelijk aan zijn mineralen kan komen.
Is het met de vochtigheid op die plaatsen beter gesteld, op een groot gedeelte van de Gorsselse Heide is de verdroging een bedreiging. Hoog tijd dus voor maatregelen, die beschreven staan in het natuurherstelplan. Ingrepen die ertoe moeten bijdragen dat meer hemelwater wordt vastgehouden in dit heidegebied. Zo maken bomen plaats voor meer heide. De humuslaag wordt eraf geschraapt en leemhoudend zand gaat erin. Twaalf tot dertien hectare heide komt erbij. Zo'n vijftien hectare bos verdwijnt, waardoor nog zo'n 45 hectare bosgebied overblijft. „Door ontbossing gaan we verdamping van het hemelwater op de Gorsselse Heide tegen."
Bijvoorbeeld rond vennen op de Gorsselse Heide zijn al bomen en struiken verdwenen. Nog meer geboomte in de buurt ervan moet weg. „Dan krijgen we minder blad in het water. Bij teveel blad in de vennen ontstaat verzuring. Bovendien kijken we in de vennen of er geen lekkages zitten."
Een bedreiging voor de heide vormen ook de dennetjes. Of beter gezegd: vormden. Ze verdringen de heide. Bijna negentig procent van de dennen is eruitgehaald. Met dank aan de Natuurwerkgroep Gorssel.
Vergrassing vormt een ander risico voor de heidegroei. Op gedeelten van de Gorsselse Heide grazen gedurende een periode koeien en schapen. Duivenvoorden is meer te spreken over het werk van de koeien dan van de schapen. „De koeien halen het gras beter weg. Komt nog eens bij dat het schaap ook heide vreet."
Het verleggen van de wandelpaden vloeit ook voort uit het natuurherstelplan. De Gorsselse Heide telt volgens Duivenvoorden 4,6 kilometer aan wandelpaden. Ongeveer anderhalve kilometer komt anders te liggen. „We willen de kwetsbare stukken heide wandelpadenvrij maken. Alleen onder begeleiding van een IVN-gids kunnen bezoekers straks over paden door de heide lopen."
Om de flora en fauna te beschermen, mogen honden er niet onaangelijnd lopen. Maar eigenaar Ussellandschap en beheerder de stichting Marke Gorsselse Heide van het natuurgebied willen het wandelen, mountainbiken en het paardrijden meer sturen. „Nee hoor, er komt geen verbod om de Gorsselse Heide te bezoeken." De rentmeester laat een veenmos-rijk nat heidegebied op de Gorsselse Heide zien. Ondanks de aanhoudende droogte is het hier vochtig. Dopheide voelt zich er prettig bij. Dit natte gebied wordt uitgebreid met het nabijgelegen rabattenbos. Bomen met greppels voor de afvoer van het water verdwijnen. Het stuk wordt humusvrij gemaakt, leemzand erover en de natte heide krijgt dan ook hier een kans.
Een valk zweeft boven de Gorsselse Heide. Een specht roffelt luid op een boomstam en de kleine vos fladdert rond. Tussen de heide is niet alles weggehaald. Her en der valt een solitaire boom op. Vanuit die eiken hebben de vogels, die op de grond broeden, een goed zicht om te foerageren.

De plannen zijn er, het geld nog niet. Duivenvoorden wacht met smart op subsidie van de provincie. Veel eerder had hij op het geld gerekend, maar in het provinciehuis maakten ze een andere keuze. De rentmeester hoopt nu in juni de vlag te kunnen uithangen. De dag waarop volgens hem provinciale staten besluiten over de subsidie-aanvraag voor de Gorsselse Heide.

Overgenomen van de Stentor 28 maart 2012

Meer over de behoefte van de Gorsselse Heide aan water vindt u hier in een artikel van Sander Grootendorst dat gelijktijdig in de Stentor verscheen.

Zie ook het tijdschrift "De Levende Natuur" van maart 2012


  • Steunt u ons ook?
  • logo top vvdgh thumb