Oktober 2012: Vliegenzwam [Amanita muscaria].
Jawel volop herfst: de tijd voor de paddenstoelen.
Zwammen bezitten geen chloroplasten met bladgroen. Ze kunnen daarom geen fotosynthese uitvoeren, zoals groene planten, die met behulp van zonlicht middels chlorofyl suikers maken uit kooldioxide en water.
Ze zijn geheel aangewezen op een leven als parasieten op levende organismen, of een bestaan als saprofyten op dode organismen. Veel soorten leven ook in symbiose met groene planten, bomen of algen. Zo zien we de vliegenzwam vaak onder berken en grove den, waarmee het mycelium (de zwamvlok), in gemeenschap leeft met de wortels van deze bomen.
De vliegenzwam behoort tot de plaatjeszwammen: onder de hoed zien we vele min of meer evenwijdige lamellen waaraan de sporen tot ontwikkeling komen. Zo kennen we ook de buisjeszwammen, buikzwammen, stekelzwammen en zakjeszwammen.
De naam vliegenzwam vindt z’n oorsprong in het feit dat vooral boeren vroeger het vlies van de hoed in een schoteltje melk legden en daar wat suiker of honing bijmengden. De vliegen kwamen vervolgens snoepen van het voor hun dodelijke gif.
Ook de voor mensen zeer giftige groene knolamaniet behoort tot deze familie en is de veroorzaker van vele paddenstoelenvergiftigingen, omdat deze soort vaak aangezien wordt voor een champignon. Het vergif is bekend onder de naam phalloïdine.
Maar er zijn onder de amanieten ook eetbare soorten, zoals de slanke amaniet en de parelamaniet. Maar het blijft oppassen geblazen ook hier kan een gemakkelijke verwisseling optreden met de zeer giftige panteramaniet.
Amanieten zijn vrij goed te onderscheiden van andere soorten paddenstoelen door de verdikte voet, de knol, met daaromheen een vlies, de beurs en in de meeste gevallen een manchet.
Mijn uitdrukkelijke advies laat deze paddenstoelen op hun plaats staan en geniet van dit wonderschone schepsel der natuur. Maak er desnoods een foto van zodat je thuis nog eens kunt nagenieten.
Geniet van wat de Gorsselse Heide ons biedt
Herman Roelofs
