Juli 2013 - vogelkers
Niet alleen op onze Gorsselse Heide maar in vrijwel alle natuurgebieden komt zowel de gewone als de Amerikaanse vogelkers voor. Alhoewel de bloei al achter ons ligt wil ik toch beide struiken (of soms bomen) wat nader beschouwen. De vogelkers behoort tot het geslacht Prunus en de familie Rosaceace ofwel de rozenfamilie.
Als eerste kijken we wat nader bij de gewone vogelkers [Prunus padus] ook wel gewone troskers genoemd. Prunus is de Latijnse naam voor pruim en het woord padus is de oude Latijnse benaming voor de Italiaanse rivier de Po. Dit is te danken dat de boom in grote getale aan de rivieroever van de Po voorkwam. De bloeiwijze is een hangende tros witte met inderdaad een roosachtige sterk geurende bloemenpracht en met bladeren aan de voet. Diverse insecten bestuiven de vogelkers waarna in het najaar de bolronde zwarte vrucht van ongeveer 8 mm verschijnt. Deze vruchten of bessen worden graag door vogels en andere dieren gegeten, welke dan weer zorgdragen voor de vermeerdering. Maar ook wortelopslag is een mogelijkheid voor weer het ontstaan van nieuwe planten. De bast is glad donkerbruin. De gewone vogelkers groeit vooral op vochthoudende zand- en leemgrond op open terreinen en langs bosranden. Dat betekent voor onze Gorsselse Heide een uitstekende plek.
Maar dan nu de Amerikaanse vogelkers [Prunus serotina], ook wel bospest genoemd.
Ook bij deze prunus soort zitten de bloemen in trossen. De Amerikaanse vogelkers bloeit van eind mei tot begin juni, net als de gewone vogelkers in trossen van witte bloempjes maar hebben een meer opgerichte bloeiwijze. Ook hier ontstaat na bevruchting een 1 cm grote steenvrucht [bes] met aan de voet een vastzittend kroontje, dit is de rest van de achter gebleven kelkbuis. Het overgrote deel van de bes is de pit die wel 6 tot 7 mm groot is. De bast is donker paarsachtig grijs, afschilferend en wordt sterk gegroefd verkleurend naar bruinachtig roze.
De soort is in Nederland en België geïntroduceerd vanaf de jaren twintig van de vorige eeuw als vulhout in vooral naaldhout-aanplantingen. De struik zou humusverbeterend werken en door schaduwwerking de dennen tot hoogte groei dwingen. Maar in de jaren vijftig viel het natuurbeheerders op dat de Amerikaanse vogelkers plaagvorming vertoonde. De struik vermeerderde zich zo spontaan en onbeheersbaar dat besloten werd de soort niet meer aan te planten maar daarentegen te bestrijden. Zowel chemische bestrijding door 2,4,5-T-ester [in 1978 verboden] als wel het nu nog omstreden middel glyfosaat [merknaam Roundup] werden ingezet.. Maar ook vrijwilligers, studenten en scholieren meldden zich spontaan ter bestrijding van de Amerikaanse vogelkers, door de plant zo diep mogelijk uit te spitten en daarna verwijdering uit het natuurgebied, dit alles op aanwijzingen van de boswachter. Ook ringen en afzagen kunnen als bestrijding toegepast worden. Maar er dient wel de nodige nazorg gepleegd te worden om de ontstane loten opnieuw te verwijderen en dat wel meerdere malen. Bij afzagen is het van het grootste belang in welk jaargetijde dit gedaan wordt, de winter is het minst geschikt omdat het zetmeelgehalte in de wortels dan zeer hoog is. Omzagen is het meest efficiënt rond eind mei, maar dat geeft weer problemen met de Flora- en faunawet met het oog op broedende vogels. De struik is taai en is in staat zich snel van beschadigingen te herstellen. Echter voor een efficiënte bestrijding moet het wel consequent volgehouden worden anders blijft het vechten tegen de bierkaai. Inmiddels gaan er ook stemmen op om het wat kalmer aan te doen met de bestrijding. Samen met de natuurbeheerder van de Stichting Marke Gorsselse Heide en blooteigenaar stichting IJssellandschap zal met de Natuurwerkgroep Gorssel een goed plan gesmeed moeten worden om de Amerikaanse vogelkers een halt toe te roepen op ons schitterende heide gebied. We moeten echter wel de gewone vogelkers sparen. Als je op onze prachtige heide wandelt probeer eens te onderzoeken of je beide soorten van elkaar kunt onderscheiden, veel plezier.
Wie nog meer wil weten raadplege de zojuist verschenen volgende literatuur:
- Amerikaanse vogelkers, Handleiding bosbeheer. KNNV Zeist 2013, Bart Nijssen, Jan den Ouden en Kris Verheyen.
Ik heb het nog niet gelezen, maar het geeft misschien een andere kijk op Amerikaanse vogelkers.
Geniet van wat de Gorsselse Heide ons biedt
Herman Roelofs
Niet alleen op onze Gorsselse Heide maar in vrijwel alle natuurgebieden komt zowel de gewone als de Amerikaanse vogelkers voor. Alhoewel de bloei al achter ons ligt wil ik toch beide struiken (of soms bomen) wat nader beschouwen. De vogelkers behoort tot het geslacht Prunus en de familie Rosaceace ofwel de rozenfamilie.
Als eerste kijken we wat nader bij de gewone vogelkers [Prunus padus] ook wel gewone troskers genoemd. Prunus is de Latijnse naam voor pruim en het woord padus is de oude Latijnse benaming voor de Italiaanse rivier de Po. Dit is te danken dat de boom in grote getale aan de rivieroever van de Po voorkwam. De bloeiwijze is een hangende tros witte met inderdaad een roosachtige sterk geurende bloemenpracht en met bladeren aan de voet. Diverse insecten bestuiven de vogelkers waarna in het najaar de bolronde zwarte vrucht van ongeveer 8 mm verschijnt. Deze vruchten of bessen worden graag door vogels en andere dieren gegeten, welke dan weer zorgdragen voor de vermeerdering. Maar ook wortelopslag is een mogelijkheid voor weer het ontstaan van nieuwe planten. De bast is glad donkerbruin. De gewone vogelkers groeit vooral op vochthoudende zand- en leemgrond op open terreinen en langs bosranden. Dat betekent voor onze Gorsselse Heide een uitstekende plek.
Maar dan nu de Amerikaanse vogelkers [Prunus serotina], ook wel bospest genoemd.
Ook bij deze prunus soort zitten de bloemen in trossen. De Amerikaanse vogelkers bloeit van eind mei tot begin juni, net als de gewone vogelkers in trossen van witte bloempjes maar hebben een meer opgerichte bloeiwijze. Ook hier ontstaat na bevruchting een 1 cm grote steenvrucht [bes] met aan de voet een vastzittend kroontje, dit is de rest van de achter gebleven kelkbuis. Het overgrote deel van de bes is de pit die wel 6 tot 7 mm groot is. De bast is donker paarsachtig grijs, afschilferend en wordt sterk gegroefd verkleurend naar bruinachtig roze.
De soort is in Nederland en België geïntroduceerd vanaf de jaren twintig van de vorige eeuw als vulhout in vooral naaldhout-aanplantingen. De struik zou humusverbeterend werken en door schaduwwerking de dennen tot hoogte groei dwingen. Maar in de jaren vijftig viel het natuurbeheerders op dat de Amerikaanse vogelkers plaagvorming vertoonde. De struik vermeerderde zich zo spontaan en onbeheersbaar dat besloten werd de soort niet meer aan te planten maar daarentegen te bestrijden. Zowel chemische bestrijding door 2,4,5-T-ester [in 1978 verboden] als wel het nu nog omstreden middel glyfosaat [merknaam Roundup] werden ingezet.. Maar ook vrijwilligers, studenten en scholieren meldden zich spontaan ter bestrijding van de Amerikaanse vogelkers, door de plant zo diep mogelijk uit te spitten en daarna verwijdering uit het natuurgebied, dit alles op aanwijzingen van de boswachter. Ook ringen en afzagen kunnen als bestrijding toegepast worden. Maar er dient wel de nodige nazorg gepleegd te worden om de ontstane loten opnieuw te verwijderen en dat wel meerdere malen. Bij afzagen is het van het grootste belang in welk jaargetijde dit gedaan wordt, de winter is het minst geschikt omdat het zetmeelgehalte in de wortels dan zeer hoog is. Omzagen is het meest efficiënt rond eind mei, maar dat geeft weer problemen met de Flora- en faunawet met het oog op broedende vogels. De struik is taai en is in staat zich snel van beschadigingen te herstellen. Echter voor een efficiënte bestrijding moet het wel consequent volgehouden worden anders blijft het vechten tegen de bierkaai. Inmiddels gaan er ook stemmen op om het wat kalmer aan te doen met de bestrijding. Samen met de natuurbeheerder van de Stichting Marke Gorsselse Heide en blooteigenaar stichting IJssellandschap zal met de Natuurwerkgroep Gorssel een goed plan gesmeed moeten worden om de Amerikaanse vogelkers een halt toe te roepen op ons schitterende heide gebied. We moeten echter wel de gewone vogelkers sparen. Als je op onze prachtige heide wandelt probeer eens te onderzoeken of je beide soorten van elkaar kunt onderscheiden, veel plezier.
Wie nog meer wil weten raadplege de zojuist verschenen volgende literatuur:
- Amerikaanse vogelkers, Handleiding bosbeheer. KNNV Zeist 2013, Bart Nijssen, Jan den Ouden en Kris Verheyen.
Ik heb het nog niet gelezen, maar het geeft misschien een andere kijk op Amerikaanse vogelkers.
Geniet van wat de Gorsselse Heide ons biedt
Herman Roelofs
