September 2013 - spinnen

De herfst breekt weer aan, de bladeren gaan verkleuren doordat het groene chlorofyl zich terugtrekt en de onderliggende prachtige kleuren de boventoon gaan voeren. Maar een ander mysterieus herfstverschijnsel, de spinnenwebben, zijn nu ook goed zichtbaar door de eraan klevende, kleine dauwdruppeltjes.
Dwalend over de Gorsselse Heide in de herfstperiode vind ik het wat mystieks aandoen deze  witte waas van dauwdruppeltjes aan het fijne spinrag. Vaak denk ik dan met veel respect wat moet deze wijdverspreide diergroep  toch een overlevingsdrang hebben.
Prachtig om dit zo waar te nemen en als mens moet je dan wel beseffen dat je een onderdeel moet zijn van dit gehele natuurgebeuren.

sep13 spinnen

De spinnen [Araeae], een wijd verspreide diergroep, zijn geleedpotige landdieren met een tweedelig lichaam. Voor vele mensen zien ze er griezelig en angstaanjagend uit.
Een spinnenweb is een natuurlijke hor. Er komt nauwelijks een mug doorheen. Van de 40.000 spinnensoorten is er maar een klein aantal dat bijt. Daarvan zijn er slechts vijf echt gevaarlijk en die komen niet in ons land voor.
Het voorste deel van het lichaam, kopborststuk, wordt door een één geheelvormend rugschild bedekt. Dit ontstond oorspronkelijk uit zes segmenten. Het insect heeft  zes paar ledematen, waarvan het eerste met het tweede paar gewoonlijk als mondwerktuigen omgevormd zijn. De overige 4 paren, dus totaal 8 poten,  dienen voor de voortbeweging.  Het achterste deel van het totale spinnenlijf wordt gewoon achterlijf genoemd. Spinnen hebben 6-8 ogen en het zijn ware roofdieren. Het achterlijf is week. De kaken staan met een gifklier in verbinding. De Europese soorten zijn voor de mens niet gevaarlijk. De mannetjes zijn gewoonlijk kleiner dan de vrouwtjes. Aan het eind van het achterlijf bevindt zich een spinapparaat, dat fijne maar stevige, spoedig verhardende draden produceert.
Spinnen moet je vooral niet scharen onder de lieverdjes. Sommige exemplaren verschuilen zich  tussen de bloemen van de struikhei om grazende insecten  te vangen. Anderen maken gebruik van heel verschillende aanvalstechnieken en geavanceerde netten om een prooi te verschalken. Steeds weer vind je kleverige netten tussen de heidestruiken. Insecten die hierin terechtkomen kunnen alleen maar hopen op een korte doodstrijd voordat de spin een dodelijke hoeveelheid gif achterin hun nek spuit. Maar ook hier geldt: eten en gegeten worden. Zo worden de spinnen weer door diverse andere dieren opgepeuzeld, denk aan insecten etende vogels, maar ook de hazelworm is niet vies van spinnen.
We kennen verschillend families en wel de wielwebspinnen, de kaakspinnen, trechterspinnen, wolfspinnen, roofspinnen, krabspinnen, jachtspinnen,  springspinnen en  kaardespinnen. Maar ook de hooiwagens zijn een bekende verschijning, deze behoren echter tot een aparte orde.

De heide kan dan een beetje grijs en suf lijken, maar teleurgesteld zal je er niet van zijn, het barst immers van het leven met zijn vele geheimzinnigheden.

Geniet van wat de Gorsselse Heide ons biedt       

Herman Roelofs

  • Steunt u ons ook?
  • logo top vvdgh thumb