Oktober 2013 - de aardappelbovist
Nu, in deze wat rustiger herfsttijd, kun je weer volop van de paddenstoelen genieten. Onze schitterende Gorsselse Heide is er bezaaid mee.
We kennen verschillende soorten: de plaatjeszwammen, buisjeszwammen, stekelzwammen, maar ook buikzwammen. Bij deze laatste soort groeien de sporen in de paddenstoel, ja in de buik.
Een bekend voorbeeld van zo’n zwam is de veelvoorkomende aardappelbovist. Als het vruchtlichaam zich zo tussen de bladeren op de grond ontplooit, heeft het ook wel iets weg van een aardappel. Als de sporen rijp zijn, worden deze verspreid doordat er op het lichaam een plotseling druk wordt uitgevoerd. Dit kan zijn een vallende tak, een ree of mensenvoet die erop gaat staan, soms ook is een behoorlijke waterdruppel al voldoende om de sporen als een wolk uit het lichaam te laten ontsnappen.
Verdere kenmerken van de giftige aardappelbovist:
- het vruchtlichaam is onregelmatig bol- tot knolvormig, Ø 4-10 cm,
- de buitenzijde ruw schubbig, vuilgeel of groengeel tot okerkleurig bruin van kleur,
- het vruchtvlees is purperzwart en wit geaderd.
De paddenstoelen zijn de opruimers van de natuur, ze breken organisch materiaal af, zodat dit weer als voedsel kan dienen voor de omgeving. Maar ook hier geldt: eten en gegeten worden. Zoals de foto laat zien groeit er op en aan de aardappelbovist een andere paddenstoel die deze aardappelbovist weer oppeuzelt. Deze foto is enkele jaren geleden genomen in de buurt van het Luteaven.
Deze kostgangerboleet (Boletus parasiticus), leeft als parasiet op de aardappelbovist.
De groengele bruine, soms tot diep oranjebruine, hoeden op stelen ontwikkelen zich meestal van onderuit de aardappelbovist. Deze stelen, die vaak bovenaan het dikst zijn, hebben ongeveer dezelfde kleur als de hoed. De soortnaam boleet wijst erop dat het tot de buisjeszwammen behoort; dat is duidelijk te zien als je een spiegeltje onder de hoed op de grond legt. De onderkant van de hoed bestaat uit allemaal buisjes waarin zich de sporen van deze paddenstoel ontwikkelen. Deze buisjes zijn citroengeel tot roestbruin. De poriën hebben dezelfde kleur.
De kostgangerboleet is niet eetbaar.
De vanzelfsprekende Nederlandse naam is afgeleid van het woord kostganger: iemand die tijdelijk verblijft in andermans huis.
De tendens is dat het voorkomen van de vroeger algemene kostgangerboleet nu achteruitgaat, de oorzaak is nog onduidelijk.
Geniet van wat de Gorsselse Heide ons biedt
Herman Roelofs
Nu, in deze wat rustiger herfsttijd, kun je weer volop van de paddenstoelen genieten. Onze schitterende Gorsselse Heide is er bezaaid mee.
We kennen verschillende soorten: de plaatjeszwammen, buisjeszwammen, stekelzwammen, maar ook buikzwammen. Bij deze laatste soort groeien de sporen in de paddenstoel, ja in de buik.
Een bekend voorbeeld van zo’n zwam is de veelvoorkomende aardappelbovist. Als het vruchtlichaam zich zo tussen de bladeren op de grond ontplooit, heeft het ook wel iets weg van een aardappel. Als de sporen rijp zijn, worden deze verspreid doordat er op het lichaam een plotseling druk wordt uitgevoerd. Dit kan zijn een vallende tak, een ree of mensenvoet die erop gaat staan, soms ook is een behoorlijke waterdruppel al voldoende om de sporen als een wolk uit het lichaam te laten ontsnappen.
Verdere kenmerken van de giftige aardappelbovist:
- het vruchtlichaam is onregelmatig bol- tot knolvormig, Ø 4-10 cm,
- de buitenzijde ruw schubbig, vuilgeel of groengeel tot okerkleurig bruin van kleur,
- het vruchtvlees is purperzwart en wit geaderd.
De paddenstoelen zijn de opruimers van de natuur, ze breken organisch materiaal af, zodat dit weer als voedsel kan dienen voor de omgeving. Maar ook hier geldt: eten en gegeten worden. Zoals de foto laat zien groeit er op en aan de aardappelbovist een andere paddenstoel die deze aardappelbovist weer oppeuzelt. Deze foto is enkele jaren geleden genomen in de buurt van het Luteaven.
Deze kostgangerboleet (Boletus parasiticus), leeft als parasiet op de aardappelbovist.
De groengele bruine, soms tot diep oranjebruine, hoeden op stelen ontwikkelen zich meestal van onderuit de aardappelbovist. Deze stelen, die vaak bovenaan het dikst zijn, hebben ongeveer dezelfde kleur als de hoed. De soortnaam boleet wijst erop dat het tot de buisjeszwammen behoort; dat is duidelijk te zien als je een spiegeltje onder de hoed op de grond legt. De onderkant van de hoed bestaat uit allemaal buisjes waarin zich de sporen van deze paddenstoel ontwikkelen. Deze buisjes zijn citroengeel tot roestbruin. De poriën hebben dezelfde kleur.
De kostgangerboleet is niet eetbaar.
De vanzelfsprekende Nederlandse naam is afgeleid van het woord kostganger: iemand die tijdelijk verblijft in andermans huis.
De tendens is dat het voorkomen van de vroeger algemene kostgangerboleet nu achteruitgaat, de oorzaak is nog onduidelijk.
Geniet van wat de Gorsselse Heide ons biedt
Herman Roelofs
