Augustus 2014: de blauwe bosbes
De blauwe bosbes [Vaccinium myrtillus] is een lage, dicht vertakte kleine struik, het stammetje is vaak kruipend en de takjes opstijgend. De blauwe bosbes behoort tot de heidefamilie en is verwant aan de veenbes. De struik komt vooral voor op vochtige en zure bodems, veelal in zowel loof- als naaldbossen, maar houdt niet van kalk.
Het wortelgestel leeft samen met schimmels [symbiose], welke de struik voorzien van nuttige voedingsstoffen, terwijl de schimmels hun nodige voedsel aan het wortelgestel onttrekken.
De bladeren vallen af, zijn verspreid langs de takjes geplaatst, verdere kenmerken: rondachtig-eirond, toegespitst, fijn gezaagd, aan weerszijden groen.
Bloeitijd is van april tot juli. De kruikvormige bloemen zijn met hun open zijde naar beneden gericht, het lijken net hangende kruikjes. Verder zijn de bloemen tweeslachtig, dus zowel mannelijke- [meeldraden] als vrouwelijke- [stamper] organen in één en dezelfde bloem De alleenstaande bloemen bevinden zich in de bladoksels. De kroon is bolvormig, van bleekgroen naar bleekroze. De bestuiving geschiedt meestal door hommels en soms wespen en bovendien komt zelfbestuiving voor.
De rijpe bolronde bessen zijn zwartblauw, meestal berijpt [witachtige waas]. Ze worden vaak verward met de blauwe bes [Vaccinium corymbosum], een gecultiveerde soort. Maar er is duidelijk onderscheid te maken:
- de blauwe bes is groter, groeit aan trossen, de blauwe bosbes zit individueel aan de takjes,
- de blauwe bes heeft wit vruchtvlees, het vruchtvlees van de blauwe bosbes is rood.
Aan blauwe bosbessen worden veel genezende krachten toegekend. Samen met de aardbei behoort de blauwe bosbes tot de gezondste fruitsoorten, alhoewel de aardbei bij sommige mensen wel tot allergische klachten aanleiding kan geven.
Echter, mijn grootmoeder had een goed middel tegen diarree: blauwe bosbes en melk samen met droogkokende rijst was het ideale middel, eventueel met wat kaneel voor de smaak. Dan kwam je er snel weer bovenop.
In Duitsland lees je nog wel eens op waarschuwingsborden bij natuurgebieden dat je voorzichtig moet zijn met het eten van bessen uit het bos omdat ze verontreinigd kunnen zijn met een vervelende spoelworm, welke voornamelijk door vossen verspreid wordt.
Probeer de struikjes maar eens op te sporen langs de wandelpaden op onze prachtige Gorsselse Heide; veel plezier.
Geniet van wat de Gorsselse Heide ons biedt
Herman Roelofs
De blauwe bosbes [Vaccinium myrtillus] is een lage, dicht vertakte kleine struik, het stammetje is vaak kruipend en de takjes opstijgend. De blauwe bosbes behoort tot de heidefamilie en is verwant aan de veenbes. De struik komt vooral voor op vochtige en zure bodems, veelal in zowel loof- als naaldbossen, maar houdt niet van kalk.
Het wortelgestel leeft samen met schimmels [symbiose], welke de struik voorzien van nuttige voedingsstoffen, terwijl de schimmels hun nodige voedsel aan het wortelgestel onttrekken.
De bladeren vallen af, zijn verspreid langs de takjes geplaatst, verdere kenmerken: rondachtig-eirond, toegespitst, fijn gezaagd, aan weerszijden groen.
Bloeitijd is van april tot juli. De kruikvormige bloemen zijn met hun open zijde naar beneden gericht, het lijken net hangende kruikjes. Verder zijn de bloemen tweeslachtig, dus zowel mannelijke- [meeldraden] als vrouwelijke- [stamper] organen in één en dezelfde bloem De alleenstaande bloemen bevinden zich in de bladoksels. De kroon is bolvormig, van bleekgroen naar bleekroze. De bestuiving geschiedt meestal door hommels en soms wespen en bovendien komt zelfbestuiving voor.
De rijpe bolronde bessen zijn zwartblauw, meestal berijpt [witachtige waas]. Ze worden vaak verward met de blauwe bes [Vaccinium corymbosum], een gecultiveerde soort. Maar er is duidelijk onderscheid te maken: - de blauwe bes is groter, groeit aan trossen, de blauwe bosbes zit individueel aan de takjes,
- de blauwe bes heeft wit vruchtvlees, het vruchtvlees van de blauwe bosbes is rood.
Aan blauwe bosbessen worden veel genezende krachten toegekend. Samen met de aardbei behoort de blauwe bosbes tot de gezondste fruitsoorten, alhoewel de aardbei bij sommige mensen wel tot allergische klachten aanleiding kan geven.
Echter, mijn grootmoeder had een goed middel tegen diarree: blauwe bosbes en melk samen met droogkokende rijst was het ideale middel, eventueel met wat kaneel voor de smaak. Dan kwam je er snel weer bovenop.
In Duitsland lees je nog wel eens op waarschuwingsborden bij natuurgebieden dat je voorzichtig moet zijn met het eten van bessen uit het bos omdat ze verontreinigd kunnen zijn met een vervelende spoelworm, welke voornamelijk door vossen verspreid wordt.
Probeer de struikjes maar eens op te sporen langs de wandelpaden op onze prachtige Gorsselse Heide; veel plezier.
Geniet van wat de Gorsselse Heide ons biedt
Herman Roelofs
