Oktober 2016: de egel [Erinaceus europeus].

Heel bijzonder maar de egel staat niet in onze ecologische atlas als voorkomend op de Gorsselse Heide. Heeft iemand dit zoogdier daar wel eens waargenomen? Het zou me hoogst verbazen als dit stekelige zoogdier niet een woongebied op onze Gorsselse Heide heeft.

Maar toch wil ik een stukje aan dit overwegend schemerende diertje wijden. Onze tuin wordt druk bezocht door dit nijvere beestje al zoekend naar voedsel. In een hoekje van de tuin onder het struikgewas maak ik een hoopje afvalbladeren en dergelijke voor zijn winterslaap. Ik ben nog wel een beetje gek met de nuttige egel, het ruimt uit de tuin redelijk veel [on]gedierte op. Nu de herfsttijd echt is aangebroken, moet de egel nog snel op zoek om nog wat op te vetten voor de komende winter. Het voedsel bestaat voornamelijk uit regenwormen en insecten, alwaar ze in korte tijd redelijke hoeveelheden van kunnen verorberen. Maar ook vruchten worden tot hun voedsel gerekend. De egels vertonen een territoriaal gedrag en leven solitair.

De leefbiotoop is overwegend droog terrein in struikgewas, heggen, bosranden en licht bos met ondergroei. Misschien is het leefgebied overwegend droge gebieden wel de reden dat dit stekelige zoogdier op onze natuurparel “de Gorsselse Heide” niet voorkomt, ik kan het me nauwelijks voorstellen.

okt16 egel

Het diertje heeft een lichaamslengte van zo’n 22 tot 30 cm lang met een staartlengte van 2 tot 4,5 cm. De kop en buikzijde zijn behaard maar de rugzijde is bedekt met scherpe stekels, eigenlijk vervormde haren, van zo’n 2,5 cm en een dikte van 1 mm. Er is nauwelijks verschil tussen de seksen. De egel loopt vaak op een sukkeldraf en bij gevaar rolt hij of zij zich op tot een bal. Het diertje kan zeer luid klagend schreeuwen en tijdens het voedsel zoeken maken ze snuivende en snorkende geluiden. Ze maken een meestal overdekt nest van mos, gras en bladeren, zelden ondergronds. Na de paring in april/mei verlaat het ♂ het ♀ weer en na ruim 30 dagen worden 3 tot 6 jongen ter wereld gebracht, die daarna door het ♀ 4 tot 6 weken gezoogd worden. Echter na zo’n 20 dagen verlaten de jongen het nest en lopen kop staart achter hun moeder aan.

In de late herfst gaan ze, bij gebrek aan voedsel en omdat hun warmteregeling niet op kan tegen al te lage temperaturen, in winterslaap. Ze rollen zich op om het warmteverlies zo min mogelijk te maken en verschuilen zich in een dikke bijeengeschraapte strooisellaag.

In Europa komen drie soorten voor de westelijke egel, onze egel, de oostelijk [Erinaceus roumaniucus] egel vanaf oostelijk Duitsland en de Oostzeehandel naar het oosten en de trekegel [Aethechinus algirus] vooral langs de kust van Spanje en geheel Afrika maar ook op de Balearen en de Pityusen.
Ik ben erg benieuw of iemand de egel ook onze Gorsselse Heide heeft waargenomen. Laat het ons weten dan kunnen we ook dit nuttige zoogdier in onze ecologische atlas opnemen. Alvast bij voorbaat bedankt.

Geniet van wat de Gorsselse Heide ons biedt. Nou ja! nog niet waargenomen.     
Herman Roelofs.


  • Steunt u ons ook?
  • logo top vvdgh thumb