April 2023; Brem [Sarothamnus scoparus of Cytisus scoparius], Stekelbrem [Genista anglica] en Gaspeldoorn [Ulex europaeus].

Op de Gorsselse Heide zijn in de voorgaande jaren 2 brem soorten waargenomen, de stekelbrem, een laag bij de grond groeiend struikje en de “gewone” brem. Maar een andere struik die zeker op afstand op de gewone brem lijkt, de gaspeldoorn, wil ik hierbij ook noemen.
Ik zal vervolgens eens wat bijzonderheden van deze struiken beschrijven. Alleen de naam zegt het al de stekelbrem en de gaspeldoorn hebben stekels, daarentegen is de brem glad. Ze behoren alle drie tot de vlinderbloemigen. De bloemkleur is helder geel. De bestuiving vindt vooral door hommels en bijen plaats. Als een hommel of bij op de bloem landt, wordt door het gewicht de kiel omlaag gedrukt, waardoor de stamper en de meeldraden te voorschijn schieten en de bestuiving plaats kan vinden. Na de bestuiving blijft het krulletje van de meeldraden uit de bloem steken. Dit is een prachtige controle of er bezoek bij de bloem is geweest.
Let er maar eens op, dit is zeker bij de brem goed waar te nemen.
brem gewoonstekelbrem 1gaspeldoorn

Brem; bron Saxifraga Ed Stikvoort                            Stekelbrem; bron Saxifrage- Ed Stikvoort Gaspeldoorn; bron Saxifrage- Ed Stikvoort

Brem.
We noemen het een halfheester, 1,5 tot 2 meter hoog, met vijfkantige, groene en bij droogte zwart wordende roede vormige twijgen. De behaarde, zijdeachtige en lancetvormige blaadjes hebben korte steeltjes. De grote bloemen, met een duidelijk honingmerk op de vlag, worden gelokt door hommels. De bloeitijd is vanaf april, mei tot in juni.
De zwarte peulen bevatten zaadjes die bij droogte er uit geslingerd worden omdat de vruchtkleppen zich oprollen. De brem wordt ook vaak bezembrem genoemd. Vroeger werden er samen met bosjes struikheide en berkentakken bezems van gemaakt. Brem is licht giftig het bevat cytisine, dit zou uitstekend helpen bij het stoppen met roken.

Stekelbrem.
Het is een dwergstruikje meestal tot zo’n 40 cm. en staat op de rode lijst. Maar ze komen in heel west Europa voor. Op enkele plaatsen op de Gorsselse Heide vind je het heestertje de laatste jaren.
Het is wel een typisch struikje van de droge heide, dus op de drogere stukken.
De bloeitijd loopt van april tot in augustus, kenmerkend is de tros achtige bloeiwijze aan het eind van de takken. Soms je zie nog bloemen in september en oktober.

Gaspeldoorn
Voorzichtig met je handen want er zitten lange stekels aan deze struik.
De forse struik kan wel 2 tot 3 meter hoog worden en groeit vooral op kalkarme heide gebieden.
De opgerolde bladeren zijn vervormd tot stekels met een vlijmscherpe punt. Het is een altijd groene plant.
De gele bloemen zijn evenals de kelk fluweelachtig behaard. Er bevinden zich 1 tot 3 bloemen bijeen in de “blad”, zeg stekel oksels. De bloeitijd is al vanaf het vroege voorjaar van maart tot in juni. Soms al in december en januari.

Geniet van wat de Gorsselse Heide en omgeving ons biedt. Herman Roelofs.

  • Steunt u ons ook?
  • logo top vvdgh thumb