Een feitenrelaas over het "Gebiedsproces" Gorsselse Heide om de 'knelpunten' in beeld te brengen en te bezien wat er aan gedaan kan worden.

Een initiatief van B&W van de gemeente Lochem naar aanleiding van de discussie in de gemeenteraad over de uitbreidingsproblemen van de motorclub Hamac in relatie tot het Bestemmingsplan Buitengebied.

1. De aanleiding om tot een 'gebiedsproces' te komen is gelegen bij de motie die de fracties van GroenLinks en VVD indienden tijdens de discussie van de gemeenteraad van Lochem op 7 december 2010 in verband met de goedkeuring van het Bestemmingsplan Buitengebied.

De motie hield het volgende in:

"De Raad van de gemeente Lochem in vergadering bijeen op  7 december 2010, behandelend het raadsvoorstel 2010-007006 en  als onderdeel daarvan de zienswijze van motorclub Hamac:   

Overwegende dat:  
 -Een goede planologische inpassing van motorclub Hamac in  voornoemd plan ten finale in goed overleg met meerdere betrokkenen  tot stand dient te komen  
-Het genereren van veel maatschappelijke draagvlak steeds  en herkenbaar het handelen van Hamac gekenmerkt heeft
 -de vaststelling van het bestemmingsplan buitengebied geen  geijkt instrumentarium levert om de uiteenlopende opvattingen  en belangen van betrokken partijen op elkaar af te  stemmen  

Is van oordeel dat: 
-Na vaststelling van het bestemmingsplan spoedig een bestendig  kader vastgesteld moet worden waarbinnen de activiteiten  van voornoemde motorclub kunnen plaatsvinden  

Besluit het college op te dragen:  
-Zich voortvarend in te zetten het hiervoor geformuleerde  kader tot stand te brengen   
en gaat over tot de orde van de dag "

De heer Tekelenburg (GL) licht het amendement toe en zegt gezien te hebben dat de Gorsselse hei prima geregeld is maar dat de sportaccomodatie van Hamac, een grote vereniging met veel leden een een groot draagvlak, tekort wordt gedaan ofschoon het planologisch niet haalbaar is. Hij gaat er vanuit dat het college zich voortvarend zal inzetten om voor deze sportvereniging een oplossing te zoeken via samenwerking van andere gebruikers van het gebied.

Wethouder Kottelenberg (CDA) zegt dat hij deze motie van harte steunt.

2. Als resultaat van deze afspraak hebben B&W aan Plattelandshuis *) de opdracht gegeven om de knelpunten in beeld te brengen. Zie de brief die wij op 2 mei 2011 van de gemeente ontvingen:

"Bij de gemeente Lochem komen regelmatig vragen en opmerkingen binnen over zaken die spelen in de omgeving van de Gorsselse Heide. Te denken valt aan de geluids- en parkeeroverlast rondom Karting Eefde en motorclub Hamac, maar ook het behoud van de natuurwaarden van de Gorsselse Heide. Deze knelpunten kwamen ook aan de orde in het kader van de vaststelling van het bestemmingsplan buitengebied. Als gemeente hebben wij toegezegd dat nog overleg zou plaatsvinden over enkele zaken die losstaan van het bestemmingsplan.

Deze toezegging komt onze gemeente graag na. wij hebben hiervoor Stichting Plattelandshuis Achterhoek en Liemers benaderd met de vraag of zij de rol van procesbegeleider op zich willen nemen. Plattelandshuis is een onafhankelijke organisatie die in de Achterhoek en Liemers actief is voor overheden en maatschappelijke organisaties en veel kennis heeft over het platteland.

Plattelandshuis heeft de gemeente Lochem een voorstel gedaan dat onze gemeente graag omarmt. Het komt erop neer dat een procesbegeleider van Plattelandshuis met een aantal vertegenwoordigers van gebiedspartijen in gesprek gaat. Doel van deze gesprekken is helder te krijgen wat de knelpunten precies zijn en wat er eventueel aan kan worden gedaan. Ook wordt verkend of het mogelijk is om samen met andere partijen tot oplossingen te komen. Afgesproken is dat Plattelandshuis na deze gespreksronde aan de gemeente rapporteert of een vervolgtraject kans van slagen heeft. Mocht dat het geval zijn, dan wil de gemeente dat vervolgtraject graag in gang zetten. UIt de gesprekken kan ook blijken dat een vervolgtraject te weinig perspectief biedt. In dat geval zullen wij als gemeente beoordelen of nog aanvullende acties gewenst zijn.

Om de eerste oriëntatieronde op te starten heeft Plattelandshuis in kaart gebracht welke gebiedspartijen bij dit proces betrokken kunnen worden. Uw organisatie is een van de geselecteerde gebiedspartijen. Graag introduceren wij om die reden bij u Anton Logemann van Plattelandshuis. Hij neemt binnenkort contact met u op met de vraag of u aan deze gespreksrond wilt deelnemen.

Wij hopen dat met dit initiatief een aantal knelpunten rondom de Gorsselse Heide in de nabije toekomst is aan te pakken."

De precieze opdracht van de gemeente aan Plattelandshuis is ons niet bekend.

*) Meer over het Plattelandshuis

De kerntaken van Plattelandshuis zijn:
· ondersteunen van initiatiefnemers projecten
· opsporen, ondersteunen en uitwerken van kansrijke ideeën
· stimuleren en organiseren van samenwerking
· stimuleren van innovatie in de streek
· bijeenbrengen, ontwikkelen en uitdragen van kennis op   terrein van plattelandsbeleid
· kennis subsidiestromen en financieringsprogramma's
· platform voor netwerken
· centraal loket voor plattelandsontwikkeling
· communicatie en voorlichting
· faciliteren van vier gebiedscommissies
· projectmanagement aan nationale landschappen De
  Graafschap en Winterswijk.

Sinds de komst van Bureau Achterhoek en Liemers van de provincie Gelderland werkt Plattelandshuis nauw samen met deze organisatie. De werkzaamheden zijn aanvullend op elkaar afgestemd.

Het Plattelandshuis is gevestigd in Zelhem. De website is http://www.plattelandshuis.nl/

3. De heer Logemann heeft contact met ons opgenomen en als resultaat daarvan vond er op 26 mei 2011 een gesprek plaats waarbij van onze zijde de voorzitter Ben Rutenfrans en de secretaris Ad Louter aan deelnamen.

De heer Logemann heeft van de bijeenkomst een verslag gemaakt dat een redelijk goed beeld geeft van onze zienswijze.

Ziehier het rapport van het Plattelandshuis:

De gemeente Lochem moet nog een besluit nemen over het vervolg.

Plattelandshuis vat op haar website het advies als volgt samen:

"In de gemeente Lochem doen zich rondom de Gorsselse Heide kansen voor om het gebied nog aantrekkelijker te maken en enkele knelpunten aan te pakken. Dat blijkt uit een advies dat Plattelandshuis in opdracht van de gemeente Lochem heeft opgesteld.

Op verzoek van de gemeente Lochem heeft Plattelandshuis een aantal verkennende gesprekken gevoerd met partijen die actief zijn rondom de Gorsselse Heide. Daarbij kwam niet alleen het natuurgebied Gorsselse Heide aan de orde, maar ook klachten over de nabijgelegen kartbaan en motorcrossterrein.
Op basis van de gesprekken adviseert Plattelandshuis een gebiedsproces op gang te brengen dat zich verder uitstrekt dan het natuurgebied van de Gorsselse Heide. Daarbij kunnen de pareltjes in het gebied verder worden opgepoetst en een poging gedaan om de aanwezige knelpunten op te lossen.
Het college van de gemeente Lochem neemt dit najaar een besluit over het advies. Mogelijk dat voor de dekking van de kosten van het gebiedsproces een besluit van de gemeenteraad nodig is. Dat kan met zich meebrengen dat eind van het jaar duidelijk wordt in welke mate de gemeente verder invulling geeft aan het gebiedsproces."

4. door GroenLinks is het initiatief genomen om een excursie te organiseren naar de Drenthse Strubben waar Staatsbosbeheer een paar jaar geleden met eenzelfde probleem geconfronteerd werd als bij de Gorsselse Heide.

Lees hier het verslag

Veel mensen voelen zich betrokken bij het gebied rondom de Gorsselse Heide. Sommige van die betrokkenen hebben botsende doelstellingen. Dit leidde tot onduidelijkheid en spanning, tot protesten en zelfs tot rechtszaken. De gemeente Lochem weet dit en gaf, als eerste stap, opdracht aan het bureau Plattelandshuis de om de wensen en de klachten van de betrokken organisaties, bedrijven en omwonenden te inventariseren. Dit onderzoek is in mei en juni 2011 uitgevoerd.
Op initiatief van GroenLinksLochem gingen de betrokkenen op 5 oktober eens luisteren en kijken bij Staatsbosbeheer in Drenthe, waar vergelijkbare problemen tussen ‘doelgroepen’’ door langdurig en intensief communicatiewerk grotendeels werden opgelost. Het was nog geen ‘dagje op de hei’, maar het was een stap naar meer onderling begrip. Samen zoeken naar compromissen kan voor iedereen een meerwaarde opleveren. Binnenkort zal de gemeente Lochem met initiatieven komen om het proces in goede banen te leiden.

Een bont gezelschap vertrok afgelopen woensdag ‘op excursie’ naar Drenthe. Er was een bestuurslid van de Vrienden van de Gorsselse Heide, een bestuurslid van motorclub HAMAC, een IVN gids, de eigenaar van Kartbaan Eefde en zijn vrouw, een vertegenwoordiger van Tegengas, een adviseur communicatie voor de gemeente Lochem en een aantal omwonenden. De betrokken wethouder had om persoonlijke redenen moeten afzeggen en ook het Bestuur van Stichting Marke Gorsselse heide, die het voormalige militaire terrein namens eigenaar IJssellandschap beheert, was verhinderd. GroenLinks zorgde voor organisatie en vervoer.

Bovengenoemd onderzoek constateert dat er rondom Natuurgebied de Gorsselse Heide problemen zijn. Er is gebrek aan vertrouwen tussen omwonenden en motorsporters, er is onzekerheid over de betrokkenheid van de gemeente en er is weinig geld voor een herstelplan van het heidegebied. Soortgelijke problemen bestonden ook bij Staatsbosbeheer (SBB) in Anloo, Drenthe, toen een voormalig schietterrein van Defensie  omgevormd moest worden tot het Nationaal Park Beek- en Esdorpenlandschap Drentsche Aa (NBEL). Het ging hier, evenals in Gorssel, om het ontbossen van een dichtgegroeid heidegebied, maar ook om het blootleggen van oude karrensporen, grafheuvels en hunebedden. Daarnaast moest het gebied van 300 hectare geschikt gemaakt worden voor recreatie. Er waren grote verschillen van inzicht bij de gebruikers van het gebied: wandelaars met honden, wandelaars zonder honden, ruiters, koetsiers achter ’t peerd, spiritueel gerichte natuurliefhebbers en mountainbikers (ATB-ers). Het zijn bijna allemaal recreanten van het nieuwe soort dat zich zo min mogelijk in zijn leefstijl wil laten beknotten. De gezagsgetrouwe agrariër is ook in Drenthe bijna verdwenen.

De Drentse doelgroepen zijn voor de Eefdenaar zeer herkenbaar. Dus waren tijdens de inleiding van Bert Witvoet, districtshoofd en beheerder van het Park en Project Strubben–Kniphorstbos de oren van de bezoekers goed gespitst. Eerst was er een lange wandeling door het gebied. Langs een hunebed, langs oude karrensporen en langs afgeplagde gronden voor de herinrichting van de heide. Witvoet en cultuurhistorisch landschapsadviseur Jori Wolf vertelden over het lange proces dat SBB sinds 2005 had (be)geleid. Dit proces was nauwkeurig gepland door een ingehuurd communicatie-adviesbureau. Maar ondanks de planning ging het een paar keer goed mis, want er zijn voor dit soort processen geen planbare draaiboeken. Volgens Witvoet is het belangrijkste dat je de grote lijnen van je inrichtingsplan goed vasthoudt, maar ondertussen in voortdurend contact blijft met alle groepen die zich bij de ontwikkeling betrokken voelen, kijkt welke compromissen mogelijk zijn, ook tussen partijen onderling.  Je moet goed weten wat je wilt maar ook begrip (respect!) hebben voor de leefstijl en de wensen van de diverse gebruikers. Het is mooi om allerlei informatieavonden te houden, en mooie kaarten laten zien, maar mensen luisteren en lezen niet altijd even goed en blijken een eigen fantasie te hebben die gemakkelijk kan leiden tot misverstanden. Zo had SBB de cultuurhistorisch waardevolle strubben (knoestige uit één stobbe gegroeide eikenstammen, op terreinen die vroeger door schapen begraasd werden) met verfstippen gemerkt om ze te sparen. Natuurvriendelijke actievoerders dachten (logisch!) dat ze gekapt zouden worden en begonnen een eigen illegale stippenactie, waardoor grote verwarring ontstond. Het bleek dat voorlichtingsavonden en grote borden in het veld niet hadden geholpen. Andere actiegroepen waren die van de hondenbezitters en de mountainbikers (ATB-ers) die zich heftig verzetten tegen de zoneringsplannen van SBB, waarbij de terreinen een specifieke bestemming kregen en zelfs voor honden of fietsen gesloten werden. Een 60 hectare grote heideterrein moest met een raster beschermd worden voor de heideontwikkeling. Het werd hier verboden voor honden, tot grote woede van hun baasjes. Na overleg zijn er nu gebieden waar de hond vrij mag rondlopen, en gebieden waar ze aan de lijn moeten. Wie zich er niet aan de regels houdt kan een bekeuring krijgen. De schapen en de dassenburcht varen er wel bij.
Eenzelfde verhaal is te houden voor de ruiters en voor een esoterische Energetische werkgroep. De laatste groep zocht in het natuurpark met wichelroedes naar aardstralen en energievelden. Ze hoopten in de feeërieke strubben kabouters en elfjes te ontmoeten. Vele keren is SBB samen met hen het veld ingetrokken, om ook aan hen enige inspraak te geven bij de inrichting van het natuurgebied.

De Eefse en Lochemse bezoekers waren onder de indruk van de vele communicatieve activiteiten van SBB, en van het aantal groepen dat bij het werk betrokken was. Burgemeesters, dorpsraden, de rijksdienst voor cultureel erfgoed, rechtbanken, provinciale autoriteiten, en zelfs staatssecretaris Bleker kwamen eraan te pas. Er was bewondering voor het geduld en de tact waarmee SBB te werk was gegaan. Iedere betrokkene werd serieus genomen, en bij spannende hoorzittingen kregen de opgewonden partijen eerst de kans om hun stoom af te blazen voordat de vergadering door een neutrale (niet SBB) voorzitter werd geopend. Zo verdwenen spandoeken en petities langzaam naar de achtergrond. Ze werden vervangen door samenwerking en (soms) applaus. Het kan dus. En het kan dus ook in Gorssel.
De excursiedag werd besloten met thee en taart in het informatiecentrum Homanshof in Anloo. Hier kwam nog een levendige discussie waaraan ook Anja Zijlstra en Julia Klokke van SBB deelnamen. Er waren welgemeende dankwoorden. Bij een volgend bezoek aan Anloo zal de fiets worden meegenomen. Of de hond en de hondenriem!
De deelnemers aan de excursie zijn intussen zeer benieuwd naar de door de gemeente toegezegde verdere stappen. Hieruit moet blijken hoezeer het voor Eefde verre ‘Lochem’ bij de ontwikkeling betrokken is. De Gorsselse Heide en omgeving zijn die gemeentelijke aandacht dubbel en dwars waard! GroenLinks zal steun geven aan het op gang brengen van een gebiedsproces dat zich wat verder uitstrekt dan de Gorsselse Heide in engere zin. Er is goede hoop dat knelpunten kunnen worden opgelost en dat de pareltjes die in het gebied liggen kunnen worden opgepoetst. En het zal spoedig duidelijk worden hoe de gemeente verder invulling geeft aan genoemd gebiedsproces.

Kees Zijderveld, lid GroenLinks.

Presentatie van SBB over het gevolgde gebiedsproces bij "de Strubben"

Zie ook de website van GroenLinks Lochem

Stand van Zaken februari/maart 2012

De gemeente Lochem heeft onderstaand tussenbericht uitgegeven over de stand van zaken:

"De afgelopen periode zijn we op zoek geweest naar een externe procesbegeleider. Tevens zijn we bezig met het opstellen van een plan van aanpak voor het bedoelde gebiedsproces.

Medio februari a.s. is het concept plan van aanpak gereed en is bekend wie de externe procesbegeleider is. Wij zullen u dan het concept toezenden met het verzoek er binnen twee weken op te reageren."

Inmiddels is een onafhankelijke externe procesbegeleider aangetrokken, namelijk de heer A. van Oosten.
De heer Van Oosten zal verkennende gesprekken met de buurt voeren over het gebiedsproces.
Hierbij zal ook de heer Overbeek van de gemeente Lochem aanwezig zijn.

Het hierbovengenoemde 'plan van aanpak' zal na deze gesprekken gepubliceerd worden.

We houden u op de hoogte.

B&W van Lochem hebben op 15 mei het volgende memorandum naar de gemeenteraad gestuurd

Inleiding

Sinds voorjaar 2011 wordt gewerkt aan een gebiedsproces om te komen tot een Visie op de Gorsselse Hei.

Begin 2012 is de procesbegeleider gestart met verkennende gesprekken met de Marke Gorsselse Hei, de HAMAC, de kartbaan, de Stichting Vrienden van de Gorsselse Hei, Stichting Tegengas, buurtbewoners van de HAMAC en mevr. Bolt.

Rond 20 april is veel reuring ontstaan rondom activiteiten op de Kartbaan, waaronder wel of geen aanvragen milieuvergunning, wel of geen klachten/handhavingsverzoeken, wel of geen glasgooiers, verkeersbesluiten, gebiedsproces, veel e-mailverkeer van betrokkenen etc.

Met name de ter inzage legging van de ontwerp beschikking in het kader van de wijziging van de milieuvergunning heeft veel reacties opgeroepen.

In dit memo wordt u geïnformeerd over de procesgang van de aanvraag van de ontwerp beschikking en wordt kort de laatste stand van zaken van het gebiedsproces geschetst

De ontwerp beschikking betreffende de wijziging van de milieuvergunning ligt ter inzage.

Op 14 oktober 2011 is een aanvraag omgevingsvergunning voor de inrichting van Karting Eefde aan de Elzerdijk 44 te Eefde ingediend bij de gemeente Lochem. De aanvraag heeft betrekking op het wijzigen van de voorschriften van de vigerende omgevingsvergunning van 18 maart 2009 op het onderdeel geluid. De vigerende milieuvergunning is destijds verleend door de provincie. De maximale geluidsniveaus uit de vigerende milieuvergunning zijn gebaseerd op de akoestische rapportage behorende bij die aanvraag. Echter, de in die rapportage aangegeven maximale geluidsniveaus zijn niet correct. Het gevolg is dat het toegestane maximale geluidniveau 5 dB(A) hoger uitvalt. Deze toegestane maximale geluidniveaus overschrijden niet de grenswaarden uit de Handreiking Industrielawaai en vergunningverlening niet.

In de vigerende vergunning is onduidelijkheid ontstaan over de begrippen ‘wedstrijdweekenden’ en ‘wedstrijd(weekend). Deze begrippen worden beide gebruikt in de vigerende omgevingsvergunning. Deze begrippen hebben geleid tot onduidelijkheden bij het toezicht op de vigerende vergunning. Vandaar het verzoek om deze begrippen te wijzigen in het begrip ‘wedstrijddag’. Dit leidt overigens niet tot wijziging van het aantal dagen waarop wedstrijden verreden mogen worden.

Bevoegd gezag

De inrichting van Karting Eefde viel voor in werking treding van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) onder de bevoegdheid van de provincie Gelderland voor het onderdeel milieu. Per 1 oktober 2010 zijn een aantal provinciale inrichtingen, waaronder de inrichting van Karting Eefde overgegaan naar de gemeente Lochem. Dit betekent dat wij als gemeente vanaf deze datum het bevoegde gezag zijn voor het in behandeling nemen van de aanvraag om de omgevingsvergunning en de afhandeling daarvan. In het Besluit omgevingrechts (Bor) zijn de activiteiten die plaatsvinden bij Karting Eefde aangewezen als inrichting waarvoor wij als bevoegd gezag de provincie Gelderland moeten vragen om een verklaring van geen bedenkingen (vvgb). Pas nadat de VVGB is afgegeven kunnen wij een beslissing nemen op de aanvraag.

VVGB

De provincie is de wettelijk geregelde adviseur en anderzijds het bestuursorgaan dat een vvgb moet afgeven. De rol van de provincie is het ondersteunen van het bevoegd gezag met informatie en specifieke kennis die de adviserend overheid wel heeft en het bevoegd gezag niet. Wij als gemeente zijn hierbij afhankelijk van de provincie Gelderland. Daarnaast zijn wij verplicht om volledig uitvoering te geven aan de vvgb, hier kan dus niet van worden afgeweken.

Zienswijzen

Op 10 april 2012 is het ontwerpbesluit op de aanvraag omgevingsvergunning opgesteld. Het ontwerpbesluit is op 18 april 2012 gepubliceerd in de Berkelbode. Deze ligt tot en met 30 mei 2012 ter inzage. De zienswijzen tegen het ontwerpbesluit moeten inhoudelijk worden beoordeeld en beantwoord door de provincie. De provincie stelt het definitieve vvgb op. Wij als gemeente stellen het definitieve besluit op, waarin de vvgb van de provincie dwingend opgenomen wordt.

Beroep

Tegen het besluit kan door degenen die een zienswijze heeft ingediend direct beroep worden ingesteld bij de rechtbank en vervolgens in hoger beroep bij de Raad van State. Dit moet binnen zes weken nadat het besluit is gepubliceerd in de Berkelbode.

(Behalve de genoemde aanvraag voor een gewijzigde milieuvergunning is er ook een kapaanvraag ingediend door karting Eefde. De kapvergunning is inmiddels verleend, er is een bezwaar aangetekende en de zaak is nu in behandeling bij de Commissie Bezwaar)

Conclusie:

Er is een vergunning. Aanvrager constateert dat er iets niet goed aan is en dient een aanvraag in omdat hij vindt dat er gerepareerd moet worden. Gemeente is gebonden aan de aanvraag en moet iets doen. Gemeente moet aanvraag doorsturen aan provincie. De provincie heeft een doorslaggevenede rol door middel van het afgeven van een verklaring van geen bedenkingen. Gemeente mag niet afwijken, kan dus niets anders dan ontwerp besluit nemen en publiceren.

De vergunningaanvraag is niet vermeld in het gebiedsproces waardoor niet alle partijen op de hoogte waren. Middels een brief aan de betrokkenen bij dat gebiedsproces wordt men geïnformeerd en er zal ook een informatiebijeenkomst met deze betrokkenen volgen.

Gebiedsproces

Het gebiedsproces heeft veel last van de ontstane situatie en de dagelijkse vragen.

Dit brengt met zich dat het noodzakelijk is dat de vragen in goede banen worden geleid.

Daarvoor is de volgende structuur opgezet:

De dagelijkse vragen worden door de functionele afdelingen, onder aanvoering van de eerste medewerkers uitgezet.

Bestuurlijk is wethouder Kottelenberg verantwoordelijk, hij onderhoudt de contacten met en informeert de andere collegeleden, de externe procesbegeleider en de centrale coördinator.

Deze wethouder zorgt voor de bestuurlijke afstemming. De bestuurlijke insteek kenmerkt zich door “consolidatie en reductie”, (reductie en stroomlijnen van autobereikbaarheid en centrale parkeerinrichtingen en acceptatie/consolidatie van de aanwezigheid van lawaaibronnen)

Er is een geautoriseerde centrale coördinator: hij wordt op de hoogte gesteld van alle dagelijkse vragen, van alle ontwikkelingen in het proces, van bestuurlijke afspraken etc. Op deze wijze heeft hij overzicht over de activiteiten en kan daar dan ook regie op voeren.

Acties

Op korte termijn worden de volgende acties ondernomen:

• Een b en w advies om het concept plan van aanpak vast te stellen.
• Een memo voor de raad om de laatste stand van zaken te schetsen.
• Een informerende brief aan de bovengenoemde gesprekspartners in het gebiedsproces over de milieuvergunning aanvraag. De brief gaat in kopie naar uw raad.
• Het houden van een informatiebijeenkomst op 29 mei a.s.
• Alle gesprekspartners worden verslagen van gesprekken toegestuurd.
• Het opstellen van een communicatieprotocol inclusief een verzendlijst van alle betrokkenen.
• Betrokken medewerkers uitnodigen om afspraken/richtlijnen te maken over de centrale coördinatie.

Op 29 juni ontvingen wij van B&W een brief waaruit wij citeren:

Op 26 maart 2012 heeft u kennisgemaakt en een verkennend gesprek gevoerd met de begeleider van het Gebiedsproces Gorsselse Heide, de heer Adriaan van Oosten. Van het gesprek is een kort verslag gemaakt dat wij u destijds hebben toegestuurd met het verzoek om eventuele op- of aanmerkingen aan ons door te geven.

De verkennende gesprekken hebben enerzijds geleid tot vervolggesprekken met andere partijen/personen en anderzijds tot een beeld dat alle partijen met elkaar in gesprek willen gaan om te komen tot een visie op de Gorsselse Heide.

De resultaten van de gesprekken

Het gebiedsproces kan, zo is onze indruk, leiden tot een situatie die (uiteindelijk) voor alle partijen acceptabel is. De HAMAC en de Kartbaan hebben een stevige planologische basis. Derhalve kan aan hun bestaansrecht niet worden getornd. Wel moeten hun rechten en plichten helder en duidelijk worden gecommuniceerd met alle partijen. Handhaving is goed mogelijk en zal daadwerkelijk geschieden waarbij de werkwijze van handhaving voor alle betrokkenen duidelijk is.
Momenteel verkennen we de mogelijkheden voor ontsluiting van de Kartbaan naar de Dortherdiik en van de HAMAC naar de Koekoeksweg en voor parkeerfaciliteiten voor HAMAC en Kartbaan. Wij bezien daarbij ook de mogelijkheid om deze parkeerfaciliteiten startpunt te laten zijn voor de recreatieve activiteiten op de Gorsselse Heide.
Inmiddels hebben wij een verkeersbesluit genomen om niet-bestemmingsverkeer op de zandwegen te weren.

We dagen u uit

De gesprekken stimuleren ons om op basis van de aangereikte gegevens verder te gaan met het gebiedsproces en we zouden het bijzonder waarderen indien u, als één van de betrokken partijen, met nadere suggesties zou willen kom en voor een goede vervolgrichting van het gebiedsproces. Dit proces is van u, en wij nodigen u en de andere betrokkenen uit om uw visie te ontwikkelen op het beeld dat u hebt van de gewenste situatie op en rond de Gorsselse Heide in 2020. We verzoeken u om ons vóór 1 augustus a.s. uw visie op het gebied te geven. Met oog voor de belangen en rechten van alle betrokken partijen.

Terugkoppeling van het resultaat

Wij zijn zeer benieuwd naar uw inbreng in dit proces en zullen voortvarendheid aan het werk gaan met uw input. Tevens gaan we door met de acties die wij na de verkennende gesprekken hebben uitgezet. Wij verwachten u in het najaar te kunnen uitnodigen voor een bijeenkomst waarin we de uitkomsten kunnen meedelen en verder kunnen praten over de oplossingsrichtingen.

 Deze brief heeft bij ons de nodige vragen opgeroepen en is aanleiding geweest om op 30 juli als volgt te antwoorden:

Met uw schrijven d.d. 29 juni j.l. vroeg u onze visie te mogen vernemen over het beeld dat wij hebben van de gewenste situatie op en rond de Gorsselse Heide in 2020.

In het kort komt onze visie hier op neer:

- De Gorsselse Heide is in de eerste plaats een bijzonder natuurgebied (nú en in 2020).
- De bescherming van de flora en fauna zal de hoogste prioriteit moeten hebben en houden.
- Hieruit volgt dat het gebied en de directe omgeving alleen voor rustzoekende natuurliefhebbers toegankelijk mag zijn.
- Lawaaisporten (waarbij inbegrepen motorische toertochten of 'fun'-tochten met bijv. Solexen) en grote evenementen zijn in dit kwetsbare gebied niet passend.

Om dat te realiseren zou in ieder geval KartingEefde (en zo mogelijk ook de Hamac) (uiterlijk) in 2020 overgeplaatst moeten zijn naar een locatie waar de herrie en de stank minder belastend zijn voor het milieu. *)

Zolang dat niet gerealiseerd is, accepteren wij node de aanwezigheid van bovengenoemde inrichtingen, vanwege hun oude rechten om daar de motorsport te beoefenen.  

Wij kunnen echter niet aanvaarden dat die activiteiten uitgebreid worden, zoals thans gepland of al gerealiseerd (KartingEefde: o.a. groei naar party- en buitensportcentrum, bouwen van een kartshop, verhoging van het maximum geluidsniveau met 5 dB(A) / Hamac: vergroting clubgebouw, begin-en eindpunt van toertochten, gebruik van weilanden als parkeerterrein, evenemententerrein enz.) en dat het gemeentebestuur daaraan meewerkt.

Daarbij verwachten wij dat alle betrokken instanties rekening zullen houden met de natuur- en milieubelangen, alsmede die van de omwonenden en recreanten. Ook die hebben (oude) ‘rechten’.
En dat eveneens de wettelijke voorschriften nageleefd zullen worden (en zonodig gehandhaafd).

Uw opmerking dat aan het bestaansrecht van zowel KartingEefde als de Hamac niet kan worden getornd betwisten wij.
Decennialang is de GH militairoefenterrein geweest (ook met een ‘stevige planologische basis’). Doordat de omstandigheden zich wijzigden, is daar verandering in gebracht.
En waarom zou dat niet voor de huidige milieuverstoorders kunnen gelden?

Het feit dat u, in dit stadium van het gebiedsproces, de mogelijkheden voor ontsluiting van KartingEefde naar de Dortherdijk en van de Hamac naar de Koekoekweg, alsmede nieuwe parkeerfaciliteiten ‘verkent’, vinden wij bijzonder verontrustend. Wij krijgen steeds meer de indruk dat dit de ware reden is waarom B&W zich indertijd achter de motie van GroenLinks gesteld hebben. Die motie behelsde iets totaal anders.

Wij zouden het daarom op prijs stellen te vernemen wat de beweegredenen geweest zijn om deze ‘verkenningen’ uit te voeren en wat de resultaten tot nu toe zijn. In wiens opdracht of initiatief wordt dit onderzoek verricht? Kopie van deze brief gaat daarom naar de fractievoorzitters van de in de gemeenteraad vertegenwoordigde partijen alsmede naar de griffier.

*) Ter toelichting over het punt van de  verplaatsing van beide terreinen, herinneren wij u eraan dat tijdens eerdere bijeenkomsten reeds voorstellen gedaan zijn om het motorcrossterrein aan de Deventerdijk te verplaatsen naar het gemeentelijke terrein op de hoek van de Koekoekweg/Reeverweg of een nieuwe toegangsweg te maken aan de oostkant van het Hamacterrein naar de Reeverdijk en aldaar het parkeerterrein en clubgebouw te situeren. Het 'weiland' dat nu soms gebruikt wordt als startterrein, parkeerplaats en evenemententerrein zou dan bij het GH-gebied of bij het ‘rustgebied voor het wild’ gevoegd kunnen worden.
Samenvoegen van dit Harfsense motorcrossterrein met andere in de gemeente Lochem of omringende gemeenten aanwezige motorcrossterreinen zou eveneens te overwegen zijn.

Voor wat betreft de verplaatsing van KartingEefde zouden wij willen voorstellen dat, in plaats van een verkenning uit te voeren naar een nieuwe ontsluitingsweg, er een studie geïnitieerd wordt om een nieuw terrein te vinden (zonodig omgeven door een hoge geluidswal en/of luchtkwaliteitscherm). Dat zou bij voorkeur in de nabijheid van snelwegen kunnen zijn, gezien het feit dat de kartingbaan geen lokale aangelegenheid meer is, maar kartliefhebbers uit het hele land en ook uit Duitsland en België aantrekt vanwege de (onzes inziens te) ruime milieuvoorwaarden qua geluid en uitstoot. Dan zou ook het nieuwe bedrijventerrein in Deventer bij de A1 overwogen kunnen worden.

Wij hopen hiermee gevolg gegeven te hebben aan uw ‘uitdaging’.

De procesbegeleider (de heer Adriaan van Oosten) heeft onderstaande brief aan alle betrokkenen en aan de gemeenteraad van Lochem gestuurd als "tussenbalans". Het is de bedoeling dat deze brief besproken wordt tijdens een nieuwe serie gesprekken.

Zutphen, 2 oktober 2012

Geachte dames en heren,

Mijn eerste afspraak als onafhankelijk ìprocesbegeleiderî in het Gebiedsproces vond plaats op 12 maart van dit jaar. We zijn dus nu een half jaar verder en dat is een prima aanleiding om een tussenbalans op te maken.

Zoals u allen weet, was en is mijn doel om een eindresultaat te bereiken waarvan alle participanten in het proces in eerlijkheid kunnen zeggen dat ze er tevreden mee zijn en waarbij dus ook de natuurwaarden van de Gorsselse Heide erop vooruitgegaan zijn, wat zeker ook moet gelden voor de beleving van het gebied voor natuurliefhebbers en recreanten. Dat deze doelstelling nogal ambitieus is, ben ik in de afgelopen maanden steeds beter gaan beseffen, maar dat is geen reden voor mij om ervan af te gaan wijken.

In het vervolg van deze brief  zal ik eerst ingaan op de door mij, samen met Martin Overbeek, gevolgde werkwijze en vervolgens op de drie deelgebieden die in het proces te onderscheiden zijn, nl. het werk van de Marke Gorsselse Heide, de situatie op en rond het HAMAC- en YMCA-terrein en de situatie op en rond de Kartbaan Eefde. Tenslotte zal ik aangeven wat ik zie als volgende stappen in het proces.

1.    Werkwijze

Nadat ik mij had ingelezen over de stappen die in het verleden al gezet zijn om de problematiek rond de Gorsselse Heide, en in het bijzonder de Kartbaan en de HAMAC, in kaart te brengen, heb ik met u allen minstens ÈÈn maal uitvoerig gesproken. In eerste instantie uiteraard ter kennismaking en oriÎntatie op de verschillende invalshoeken, maar in tweede instantie ñ en daartoe vaak ook in een tweede gesprek ñ om op basis van de informatie van de verschillende kanten te proberen erachter te komen in welke richting oplossingen te vinden zouden zijn.

Natuurlijk bleek al spoedig dat zoín gebiedsproces zwaar belast is door wat er in het verleden allemaal al gebeurd is, - en is misgegaan. Het ligt dan ook voor de hand dat bij deze en gene onder u niet bij voorbaat veel vertrouwen aanwezig was in deze nieuwe poging om ìeruit te komenî. Datzelfde geldt vanzelfsprekend voor het vertrouwen in de gemeente Lochem en in de door haar aangezochte nieuwe ìprocesbegeleiderî. Dat vertrouwen werd in de loop van het afgelopen half jaar nog eens extra op de proef gesteld door de onfortuinlijke gang van zaken rond de door de Kartbaan gevraagde formele uitbreiding van de in de milieuvergunning vastgelegde geluidsruimte. Deze ontwikkeling verraste het gemeentebestuur evenzeer als de procesbegeleider, die zich er evenwel van lieten overtuigen dat deze uitbreiding-op-papier geen gevolgen heeft voor daadwerkelijk geproduceerde en ervaren geluidsniveaus.

Hoe de geschiedenis, en ook zoín recent ìincidentî, door u ook ervaren mag zijn, ik heb mij verheugd in een reeks van prima gesprekken en ik ben al mijn gesprekspartners daarvoor zeer erkentelijk. Sommige gesprekken waren uit de aard der zaak steviger dan andere, maar in alle gevallen bleek u bereid mee te denken en gesuggereerde oplossingsrichtingen serieus te overwegen. Bovendien hebben wij van vier kanten een duidelijke visie ontvangen over hoe de betrokken partijen de toekomst van de Gorsselse Heide zien. Hen bedank ik hartelijk voor het ingaan op de uitdaging die wij gesteld hadden. Inmiddels tekenen zich beelden af en daarvoor ga ik nu afzonderlijk in op de drie bovengenoemde deelgebieden.

2.     De Marke Gorsselse Heide
De Marke die voor de nieuwe eigenaar van de Gorsselse Heide zorg draagt voor natuurontwikkeling en beheer van het natuurterrein Gorsselse Heide en mogelijk een aangrenzend gebied van 2 ha, ontwikkelt plannen die, zoals ik ervaren heb, door alle participanten in het proces positief gewaardeerd worden. Zij stelt zich positief en waar mogelijk coˆperatief op en heeft ten opzichte van de beide ìlawaaimakersî (HAMAC en de Kartbaan) een pragmatische houding. Ze richt zich eerder op brede samenwerking en een positief toekomstperspectief dan op het voeren van oppositie tegen een weerbarstig heden. Binnen afzienbare tijd zal de Marke beginnen met de uitvoering van het Natuurherstelplan. Dit behelst vooral hydrologische maatregelen, die maar een geringe invloed zullen hebben op de omgeving. Alleen ten noorden van de Gerrit Slagmanstraat en binnen de ìdriehoekî Gorsselse Heide zal de vernatting gevolgen hebben. In de visie van de Marke Gorsselse Heide heeft de natuur verder vooral baat bij het verminderen van de recreatiedruk op de Heide.

Binnenkort zal de Marke gevraagd worden hun visie op de Gorsselse Heide in 2020 in een gezamenlijke bijeenkomst te presenteren aan alle partijen in het gebied.

3.    HAMAC/YMCA

Voor de HAMAC speelt een aantal problemen, namelijk de te kleine bebouwde accommodatie, de toegankelijkheid en de parkeermogelijkheden. Planologisch moeilijk is dat voor het oefenveld er een discrepantie bestaat tussen het bestemmingsplan en de milieuvergunning. Op 22 augustus jl. heeft de Raad van State o.a. in dit verband een uitspraak gedaan over het bestemmingsplan Buitengebied. het gemeentebestuur is opgedragen opnieuw de afweging te maken tussen het belang bij dit oefenveld/startterrein voor de ter plekke aanwezige Ecologische Hoofdstructuur en dat voor de HAMAC. De oplossing voor toegankelijkheid en parkeerfaciliteiten kan gevonden worden in respectievelijk een aansluiting via de Zomerdijk op de Koekoekweg en in de gedeeltelijke inrichting van een perceel dat eigendom is van de gemeente Lochem als parkeerterrein. Voor de toegangsweg is medewerking van Natuurmonumenten noodzakelijk en voor de gewenste inrichting van het geheel, inclusief parkeerterrein, moet de gemeente het bestemmingsplan wijzigen. Deze wijziging zou eventueel kunnen worden meegenomen bij de aanpassing die voortvloeit uit de uitspraak van de Raad van State. De teneur van de gesprekken die ik over deze oplossingsrichting gevoerd heb, is in grote lijnen positief, maar dit deelproces is zeker nog niet afgerond.

De benadering van HAMAC/YMCA wordt enthousiast gesteund door een groep direct omwonenden. Voor de Gorsselse Heide zijn er voordelen: bereikbaarheid bij brand en een betere beleving van het gebied dankzij afwezigheid van geparkeerde autoís bij evenementen.  Aansluiting op de (verharde) Koekoekweg betekent een ontlasting van de zandwegen rondom de Heide, zowel qua verkeersbewegingen als qua parkeerbelasting. Bovendien wil de HAMAC in samenwerking met de Marke een rol spelen in het reguleren van het gebruik van de Gorsselse Heide door mountainbikers.

In dit verband is het zinvol op te merken dat voor de beoogde oplossing bij de gemeente Lochem 10.000 euro gereserveerd is en dat van de gemeente verder uitsluitend de bekostiging van de benodigde bestemmingsplanwijzigingen verwacht kan worden.

De geluidsbelasting door de HAMAC wordt door geen van de gesprekspartners als een bijzonder groot probleem beschouwd, omdat de motorcrossactiviteiten slechts plaatsvinden op enkele dagen per week, gedurende nauwkeurig bekende uren. De omwonenden ervaren de HAMAC als een vereniging die haar eigen handhaving van de milieuregels uitstekend verzorgt.

4.    De Kartbaan Eefde

De Kartbaan heeft een aanmerkelijk minder gunstige pers dan de HAMAC. Dat heeft te maken met de ervaring dat de geluidsoverlast zich, met uitzondering van de maandagen, op elke dag van de week, en ook nog eens op niet van tevoren bekende tijdstippen, kan voordoen, maar zeker ook met de indruk dat de geluidsniveaus de laatste tijd eerder hoger dan lager geworden zijn. Het ongunstige subjectieve beeld dat hierover bestaat, staat echter op gespannen voet met de uitspraken van eigenaar en exploitant en met de constateringen van de handhavers bij provincie en gemeente. Het is voor mij in mijn rol moeilijk vast te stellen wie er nu gelijk heeft. Sinds april 2012 worden weliswaar bepaalde zeer lawaaierige 2-tactkarts op de baan geweerd, maar het beeld van de Kartbaan bij omwonenden is daardoor niet noemenswaardig gewijzigd. Ik kan slechts constateren dat de verontwaardiging over al dan niet vermeende overtredingen van de milieuvergunning het zoeken naar toekomstgerichte oplossingen in de weg staat. De afloop van het mediationproces van enkele jaren geleden heeft ook al geen goed gedaan aan de verhoudingen.  

In deze complexe situatie zie ik twee mogelijke oplossingsrichtingen, die beide uitgaan van de vaststelling dat de Kartbaan juridisch gesproken volledig bestaansrecht heeft, maar ook van de eis dat het geproduceerde geluidsniveau, zelfs al spoort het met de vigerende milieuvergunning, substantieel verlaagd zal moeten worden. De eerste oplossingsrichting gaat uit van de gedachte dat een substantiÎle verlaging en regulering van het geluidsniveau voor de eigenaar waarschijnlijk een inkomstenderving tot gevolg zal hebben, die gecompenseerd kan worden door verbreding van de overige activiteiten ter plaatse, bijvoorbeeld de horecafunctie. De andere optie betreft een overgang naar elektrisch aangedreven karts. Hiervoor bestaan wel mogelijkheden, maar die vragen naar het zich laat aanzien om een forse investering. Niettemin is het de moeite waard deze mogelijkheid op korte termijn nader te onderzoeken. Aan zoín onderzoek zal ik graag meewerken.

Ook bij de Kartbaan is het vrijmaken van de zandwegen van verkeersbewegingen en parkeeroverlast van groot belang voor de rust op de Gorsselse Heide. In dit geval ligt een directe aansluiting op de Dortherdijk voor de hand. Parkeerterrein en kantine van de Kartbaan zouden dan ook een functie voor de recreanten op de Heide kunnen vervullen. Ook hiervoor is medewerking van grondeigenaren noodzakelijk - en met enkelen van hen zijn  al verkennende gesprekken gevoerd -, maar nog belangrijker is de vaststelling dat deze functieuitbreiding voor de Kartbaan alleen kan plaatsvinden in het brede kader van een totaaloplossing ook van de lawaaiproblematiek.

5.    De volgende stappen in het proces

Ik stel mij voor, in overleg met het gemeentebestuur, de verdere voortgang van de problematieken rond HAMAC/YMCA en Kartbaan separaat te bezien. Dit houdt in dat wanneer de gewenste oplossing voor de problemen van de HAMAC en degenen die daaromheen wonen op voldoende draagvlak kan rekenen, ik de gemeente zal voorstellen om daarvoor de noodzakelijke planologische en andere maatregelen voor te bereiden. Ook in verband met de al genoemde uitspraak van de Raad van State is voortvarendheid geboden. Ik hoop dat de aanzet tot besluitvorming over een bestemmingsplanwijziging al in 2012 kan plaatsvinden. In verband met de Kartbaan is zoín oplossing helaas nog niet in zicht. Ik stel mij voor de beide hierboven aangegeven oplossingsrichtingen eerst nog verder te exploreren, samen met de eigenaar en met de overige ìstakeholdersî, alvorens ik het gemeentebestuur een voorstel kan doen.

Voor een gedragen voortgang van het hele proces blijft het essentieel dat ik met zoveel mogelijk belanghebbenden niet alleen letterlijk en figuurlijk on speaking terms blijf, maar ook hun instemming verwerf voor de uiteindelijk voor te stellen acties. Pas als die instemming gegeven wordt, kan ik immers spreken van het eindbeeld dat ik in de tweede alinea van deze brief geschetst heb, de situatie waarin alle betrokkenen ervaren dat van hun ideaalbeeld van de Gorsselse Heide voldoende gerealiseerd is.

Tenslotte

U ziet dat er in het afgelopen half jaar veel gebeurd is. Concreet zou ik in dit verband verder nog willen noemen het in procedure gebrachte verkeersbesluit dat ertoe moet leiden dat op de zandwegen rondom de Gorsselse Heide uitsluitend nog bestemmingsverkeer is toegestaan. Desondanks is evenzeer duidelijk geworden dat we er nog lang niet zijn. Ik doe dan ook een dringend beroep op u om met dezelfde constructieve houding die ik breed in het gebied heb mogen ervaren ook de vervolgstappen te begeleiden. Uiteindelijk moeten de goede oplossingen uit het gebied komen. Ik kan niet veel meer doen dan bij dat proces behulpzaam te zijn. Van mijn kant beloof ik maximale inzet en transparantie in het proces en reken op een goede samenwerking met u allen.

Deze "tussenbalans" is een weergave van mijn indrukken en mijn visie op het proces en ik kan me voorstellen dat sommigen van u erop zouden willen reageren vanuit uw eigen visie op de Heide en haar toekomst. Die ruimte hebt u vanzelfsprekend, schriftelijk dan wel mondeling. Ik hoor graag van u!

Met vriendelijke groet,


Adriaan van Oosten

In de Stentor van 5 oktober 2012 lezen we een interview met de heer van Oosten waaruit wij het volgende citeren:

Evenals de kartbaan in Eefde is het motorcrosscircuit in Harfsen een lawaaimaker nabij het natuurgebied de Gorsselse Heide. Toch wekken de karts meer wrevel op dan de crossmotoren.

Volgens de oud-wethouder van Zutphen ziet geen van de partijen de geluidsoverlast van het Hamac-terrein als ‘een bijzonder groot probleem’.

„Er wordt twee middagen per week gereden op het circuit. Bovendien kondigt de vereniging de wedstrijden aan. Omwonenden ervaren de Hamac als een club die zich strikt houdt aan de regels.”

De grieven over het Hamac-terrein gaan bijvoorbeeld over het parkeren. Zo worden bij wedstrijden auto’s gezet in het weiland naast het motorcrosscircuit. De weide is eigendom van de gemeente Lochem. Het parkeren wordt oogluikend toegestaan.

Volgens de omgevingsvergunning mag de Hamac het veld gebruiken maar volgens het bestemmingsplan buitengebied niet. De Raad van State wil dat de gemeente opnieuw naar het gebruik van het oefenveld kijkt. Die nieuwe toegangsweg naar het Hamac-terrein zou een aantal andere wegen (o.a de Deventerdijk, Reeverdijk, Elzerdijk en Gerrit Slagmanstraat) ontlasten.

Vanaf de Zomerdijk zou dan een verharde aansluiting moeten komen naar het crossterrein. De nieuwe toegangsweg loopt over grond van Natuurmonumenten.

Nabij die nieuwe weg ligt een perceel van de gemeente waarop een parkeerplaats zou kunnen komen.

De klachten over de kartbaan zijn veel groter.

Dat komt mede door het intensievere gebruik van het circuit. Afgezien van de maandag, kan op de andere dagen gekart worden van 9.00 tot 21.00 uur. Het stoort vooral omwonenden dat tevoren niet vast staat wanneer het lawaai weer de kop opsteekt. Een rustige periode van in de tuin zitten, kan zo weer onderbroken worden door herrie van karts.

Tevens menen buurtbewoners van de kartbaan dat de geluidsoverlast op het circuit de laatste tijd eerder groter dan kleiner is geworden. De eigenaar en de exploitant van de baan spreken dat volgens Van Oosten tegen. „De indruk staat ook op gespannen voet met de bevindingen van de handhavers bij de gemeente en de provincie.”

Intussen heeft de uitbater zeer lawaaierige tweetakt-karts van de baan gehaald. Een mooi gebaar, volgens Van Oosten, die vindt dat de kartbaan op die locatie ‘juridisch gesproken volledige bestaansrecht heeft’. Maar het gebaar gaat volgens hem niet ver genoeg. „Het geluid van de kartbaan moet substantieel omlaag. Wat dat precies wordt, moet te zijner tijd worden vastgesteld.”

Elektrische karts zouden het geluidsniveau van de kartbaan aanzienlijk verminderen. Maar die zouden te kostbaar zijn.

De bemiddelaar realiseert zich dat ingrepen van de kartbaan om het lawaai drastisch te beperken, inkomstenderving kunnen betekenen.

Evenals het Hamac-terrein zou de kartbaan een andere toegang kunnen krijgen. Niet meer via de onverharde Elzerdijk, maar via een directe aansluiting op de Dortherdijk. „Dat geeft meer rust op en rond de Gorsselse Heide.”

Die nieuwe toegangsweg voert over andermans grond. De eigenaren van die grond moeten die dus wel willen verkopen maar het enthousiasme blijkt niet bij ieder van hen groot.

De problematiek rond de kartbaan is een hoofdpijndossier. Daarom heeft Van Oosten voor zichzelf een deadline gesteld. Mocht hij vóór volgende zomer geen uitzicht hebben op een oplossing, dan geeft hij deze opdracht terug aan de gemeente.

Beknopt verslag van de gepresenteerde visies in het kader van het gebiedsproces over de Gorsselse Heide.

Datum: 19-12-2012

Locatie: 't Trefpunt te Gorssel

Van Oosten : inleiding

Op basis van vrijwilligheid wil hij samen met stakeholders oplossingen aandragen voor het natuurgebied Gorsselse heide, waarbij aanwezigheid Hamac en kartbaan onomstreden is. Vanavond zullen 7 partijen hun visie presenteren naar elkaar en in aanwezigheid van wethouder Kottelenberg. Per visie zijn alleen informatieve aanvullende vragen mogelijk. Begin 2013 volgt een tweede ronde met inhoudelijke discussie.

Visie de Marke door Andrea van Schie

In een professionele presentatie "beschermen en bemarken" (Arcadis, Nederlandse Heide Maatschappij) , wordt de Visie van de Marke uitgelegd aan de hand van vier bouwstenen.

Waterhuishouding : vergelijk de Gorsselse heide, een nat heide gebied, met een badkuip. Door herstel van lekken in de `badkuip` (poelen, etc.), het afsluiten van de bestaande twee watergangen moet de terugkomst van het natte heidegebied bevorderd worden.

Natuurherstel: het meest kwetsbare deel ligt in het noorden. Met het vrijmaken van bomen in strook ca. 30 meter rond huidige centrale rondgaande pad, idem rond vennen en bestaande houtopstanden wil de Marke weer een open natte heide creëren.

Cultuurhistorie: de geschiedenis van de oude boerderij ?Kijk Over?, het ?huzarenpad?, het kerkepad, etc. wil de Marke door zichtbaar maken en plaatsen van informatieborden de historie laten herleven en laten aansluiten bij de ?V1 geschiedenis? en andere cultuurhistorische gebeurtenissen ook buiten het strikt begrensde heidegebied.

Gebruik: scheiding van mens, paard en mountainbikers op aparte paden bevorderen , concentraties van mensen buiten kwetsbare gebieden laten plaatsvinden , toegang beperken door aanleg parkeerterreinen: Hoofdparkeerterrein zuid (oude schietwallen) , tweede parkeer terrein noord (Hamac) , derde parkeerterrein / gebruik maken van parkeren bij kartbaan. Toelating honden verbieden.

Nadrukkelijk wordt door de Marke de Gorsselse heide in groter perspectief geplaatst dan gebiedsproces en worden verbindingen gezocht met uiterwaarden en bijvoorbeeld de Lochemse berg.

Visie Hamac door Wim Lubbers

In een mooie presentatie wordt de, door Hamac, YMCA en buurtbewoners, gedragen visie toegelicht. Hamac streeft niet naar groei en stimuleert beperking van overlast door bijv. stillere motoren . Vier onderwerpen spelen:

- afsluiten zandwegen: via afsluitborden voor doorgaand verkeer diverse zandwegen (Deventerdijk , Gerrit Slagmanstraat) afsluiten. Bestemmingsverkeer wel toegestaan , bij onvoldoende effect daadwerkelijke afsluiting.

- ontsluiting Hamac via aftakking vanaf Zomerdijk evenwijdig aan beek

- parkeergelegenheid P1, direct bij baan voor directe opvang, P2 voor overloop er tegen over , extra P3 (twee keer per jaar voor landelijke wedstrijden) ten noordwesten van P2, te omringen door houtwallen. Het huidige extra parkeerterrein aan de anderekant van de Deventerdijk kan dan vervallen ten gunste van natuurherstel op Gorsselse heide

- afname verkeersdruk verkeersbelemmerende maatregelen op de Gerrit Slagmanstraat en Koekoeksweg in de vorm van versmallingen.

- bebouwing Hamac heeft behoefte aan een grotere kantine , een goede opslagmogelijkheid voor materialen en een EHBO post en ziet mogelijkheden dit te combineren met bijvoorbeeld een schapenstalling. Ook zal daarbij de combinatie met de accommodatie van de YMCA bekeken worden. Dit onderdeel van het plan past in het geldende bestemmingsplan. Het terrein en de accommodaties kunnen dienen voor bijvoorbeeld mountainbike activiteiten en als startpunt voor wandelpaden.

n.a.v. een vraag : Natuurmonumenten zou in het kader van een totaal plan Gorsselse heide bereid zijn stuk terrein af te staan, mits er ook in het gebied draagvlak is voor de plannen van de Hamac.

Visie kartbaan door Jan Bent en Louis Feitsma

Vanuit het motto "De Gorsselse heide een prachtig gebied" is door Wenninkhof (hovenier/groenbedijf Meddo) gekeken hoe de bestaande, 50 jaar oude, kartbaan, werkend volgens de milieuvergunning, goed landschappelijk ingepast kan blijven bij de Gorsselse heide met respect voor bewoners, recreanten en gebruikers. De kartbaan kan dienen als uitvalsbasis naar de heide met scheiding voor fietsers, wandelaars en paarden. De accommodaties op de kartbaan , horeca, toiletten en parkeerterrein zijn daarvoor goed bruikbaar. Het bestemmingsverkeer dient via zo kort mogelijke wegen de kartbaan te kunnen bereiken.

Louis Feitsma van Mobilane (ontwikkelaar van innovatieve en duurzame groenproducten uit Leersum) ging op een heldere wijze in op het aanbrengen van geluidwerende maatregelen in de vorm van een geluidswal (4,5 m) met scherm (1,8m) aan noordzijde. Gefaseerd zullen er rondom de hele kartbaan schermen en wallen worden aangebracht. De geluidsabsorberende schermen zijn zodanig uitgevoerd dat zij aan de buitenzijde begroeid kunnen worden met inheemse klimplanten en daardoor in te passen zijn in het landschap. Volgens Peutz( een akoestisch geluidsbureau) is met de schermen een geluidsreductie tussen 12 en 6 dB te realiseren. Samen met geluidsreductie op de karts van ca. 4 dB mag een totale geluidsreductie van ca. 10 dB verwacht worden en daarmee ca. 50% van de geluidsoverlast. Als ruil voor de investering verlangt de kartbaan een verruiming van de horeca mogelijkheden, de survival , de klimtoren en klimwand, mogelijkheid voor andere motorische sporten en de mogelijkheid tot kortstondige campingplaatsen.

n.a.v. een vraag: gemeente stelt dat het effect van een geluidsscherm door een onafhankelijke instantie moet worden vastgesteld en dat gefaseerde invoering van de schermen eveneens moet worden vastgelegd. Het uiteindelijk resultaat zal in een gewijzigd bestemmingsplan en milieuvergunning ook publiekrechtelijk worden vastgelegd.

Visie kartbaan door Anton Ploeg

Refererend aan een eerder ingediende brief wordt de persoonlijke visie van Magda Bolt en Anton Ploeg weergegeven. Voor de Gorsselse heide geldt een natuurherstelplan en de bestemming Ecologische Hoofd Structuur. De heide is niet te verplaatsen, de Hamac en de kartbaan zijn wel te verplaatsen. Het is de verantwoordelijkheid van de gemeente om voor de handhaving van de natuurwaarden van de heide een oplossing te vinden net zoals voor het oude gemeentehuis in Gorssel een goede oplossing gevonden is in de vorm van een museum. Het is ook de taak van het gemeentebestuur om de industriebestemming van de kartbaan op te heffen en handhavend op te treden.

Visie kartbaan van de Vereniging Tegengas door Jose van Bruggen

Met nadruk geeft ze aan dat de Vereniging Tegengas de kartbaan niet weg wil hebben. Wel staat ze   stil bij de vele klachten vanaf de jaren 90 over overlast, het overtreden van de regels door de kartbaan en het niet handhaven door gemeente en provincie. Ondanks al het overleg in het verleden is het resultaat dat er een kartbaan is met meer lawaai, uitbreiding van activiteiten en meer openingsuren en is er de frustratie bij actiegroepen en omwonenden dat als je maar gedoogt de vergunning vanzelf komt.

De Vereniging wenst maximale inspanning om schade aan flora en fauna te voorkomen, wenst geen overlast aan geluid en licht voor omwonenden en niet gemotoriseerde recreanten, wenst een maximale inspanning om overmatig gebruik van zandwegen te voorkomen en de geluidsoverlast van de kartbaan terug te brengen. Ook wenst de vereniging geen motorlawaai en lichtvervuiling in de avond, limitering van wedstrijdkarts(de lawaaimakers), maximale zorg dat met de meest geluidarme karts wordt gereden en duidelijkheid over handhaving en terugkoppeling van meldingen .

Visie kartbaan van de groep omwonenden kartbaan door Reint JanTerbijhe

De recente verruiming van de milieuvergunning heeft geleid tot het ontstaan van de groep omwonenden, die sinds twee maanden deelneemt aan het gebiedsproces. Bij een rondgang bij omwonenden en uit gesprekken met de heer Bleumink en diverse actiegroepen, door inzage in dossiers en uit gesprekken bij gemeente en provincie bleken er veel emoties en veel onbegrip te zijn over de kartbaan en de handhaving waarover de heer Terbijhe aan de hand van een presentatie duidelijkheid probeert te verschaffen.Al bij de overname van de kartbaan door de heer Bleumink in 2002 golden voor de kartbaan beperkte mogelijkheden, die in 2008 en 2012 gedeeltelijk zijn opgerekt aldus de heer Terbijhe.

De ondernemer wil doorgroeien. Het schietterrein was ook in 2002 al een beschermd natuurgebied geworden, waarbij stilte hoort . De omwonenden willen de geluidsoverlast omlaag hebben. Deze drie belangen vragen om een oplossing , zoals nagestreefd in het gebiedsproces. Na een blik op alle vergunningen wordt stilgestaan bij enerzijds het toezicht/handhaving door de provincie op de milieuvergunning en anderzijds het toezicht/handhaving door de gemeente op het bestemmingsplan, streekplan etc. Dat daarbij al jaren langs elkaar heen wordt gewerkt, wordt geïllustreerd aan het recent gedogen door de gemeente van parkeren op het weiland en het vlak daarop terecht verbieden door de provincie. Dit vraagt om samenwerking. Vanaf 2013 ligt, vanwege het "totaal omgevingsrecht", het toezicht en de handhaving geheel bij de gemeente, zo stelt de heer Terbijhe. Rond 2005 is al samengewerkt vanwege de door de Raad van State opgelegde verplichting tot een MER rapportage. Op verzoek van de kartbaan is dit gestopt en zou de kartbaan zich beperken tot de "oude Hinderwet' voorwaarden. Voorts geeft hij aan dat zowel bij de aanvraag voor de milieuvergunning in 2008 als in de aanloop van de uitbreiding in 2012 uit rapporten van de kartbaan adviseur blijkt, dat de kartbaan steeds meer doet dan is toegestaan. Aan de hand van enkele kaarten wordt het effect van de (maximale) geluiden van de kartbaan tot ver om de heide geïllustreerd. Op basis van deze informatie is het standpunt van de omwonenden kartbaan in het gebiedsproces niet verwonderlijk: essentiële geluidsreductie, geen compromissen   t.a.v. niet kartgerelateerde activiteiten, het totale pakket aan vergunningen in samenhang herzien. Als oplossing ziet de groep een duurzame onderneming met elektrokarts.

Visie kartbaan door groep Polak door Esther Polak

Aanvullend geeft mevr. Polak een presentatie waarbij vanuit de noodzaak tot geluidsreductie ingegaan wordt op de technische mogelijkheden van geluidsreductie zowel met elektrokarts als met sterk aangepaste "motorische" karts. Hoewel elektrokarts een hoge investering vereisen zijn zij uiteindelijk goedkoper in exploitatie dan motorische karts, ( omslagpunt bij ca. 4000 uur/jaar ).

Afsluiting door van Oosten

Na een samenvatting van de diverse visies volgt een discussie over de wijze van verdere aanpak. Eind januari (mogelijk 30-01-2013) volgt een tweede bijeenkomst om onderling tot een plan van aanpak te komen. Een vraag om geldelijke steun van de gemeente voor verder onderzoek naar situaties bij andere kartbanen wordt afgewezen. Wel wil de gemeente bij andere gemeenten met kartbanen inlichtingen vragen over de daar geldende regelingen.

Van de gebiedsprocesbegeleider, de heer van Oosten, ontvingen wij een brief waaraan wij het volgende ontlenen:

Een verslag van deze bijeenkomst kunt u hier lezen.

Wij zijn van de brief van de heer van Oosten erg geschrokken.

Op de bewuste bijeenkomst is er, op uitdrukkelijk verzoek van de procesbegeleider, niet gesproken over de inhoudelijke zaken van de verschillende voorstellen. Bovendien gaat het in het gebiedsproces om tenminste twee zaken: de Hamac én de kartbaan. Die kunnen niet van elkaar gescheiden worden. Deeloplossingen verzwakken het proces.

Zijn conclusie is dan ook voorbarig.

De Stichting Vrienden van de Gorsselse Heide zal op de volgende bijeenkomst een alternatief plan presenteren.

Zie hieronder een foto van het gebied waar de nieuwe toegangsweg zou moeten komen (tussen de Zomerdijk en de Deventerdijk, langs de Dommerbeek).

Natuurmonumenten zijn voor een deel eigenaar van dit prachtige natuurgebied.

Uit een recent interview met de heren van Oosten en Kottelenberg citeren we:

De eigenaar van de baan (de heer Jos Bleumink) is van plan het adviesbureau Haskoning te laten onderzoeken of door het plaatsen van geluidsschermen rondom het circuit de geluidsoverlast omlaag gebracht kan worden.

Adriaan van Oosten (de gebiedsprocesbegeleider) ziet in het afschermen van de baan een mogelijkheid om de vertroebelde sfeer tussen de kartbaan en de buurtbewoners te verbeteren. Hij heeft in opdracht van de gemeente bemiddeld tussen de verschillende partijen, maar kijkt met gemengde gevoelens naar het resultaat van zijn werk: 'tevreden ben ik over het feit dat een oplossing in zicht komt. Maar het is jammer dat het niet gebeurt in overeenstemming met alle partijen. Omwonenden geloven niet dat Bleumink zoveel geld wil investeren in geluidsschermen'. De heer Bleumink wil eerst de resultaten van het onderzoek afwachten en gaat nu nog geen investeringen doen.

De gesprekken die Van Oosten heeft gevoerd, hebben hem geleerd hoezeer partijen tegenover elkaar staan. 'Er zijn mensen die de kartbaan en het crossterrein van Hamac daar weg willen hebben. Dat is onrealistisch. Ten eerste kost het veel geld. Ten tweede: waar kun je in de gemeente Lochem een andere locatie vinden?'.

Zowel de kartbaan als het motorcrossterrein liggen nabij de Gorsselse Heide. Vandaar dat Van Oosten met een aantal gesprekspartners om de tafel moest. Hij sprak onder anderen met de eigenaar en uitbater van de kartbaan, Hamac/YMCA, vereniging Tegengas, de stichting Marke Gorsselse Heide en bewoners. Wat het Hamac-terrein betreft, zou een nieuwe toegangsweg naar het circuit de geluidsoverlast verminderen. Vanaf de Zomerdijk zou dan een verharde aansluiting komen. De Deventerdijk, Reeverdijk, Elzerdijk en Gerrit Slagmanstraat zouden dan ontlast worden. Die nieuwe toegangsweg gaat over grond van Natuurmonumenten, waarmee echter nog geen overeenstemming is.

De betrokken wethouder (de heer Jan Kottelenberg) wil in ieder geval met de Hamac praten over een betere toegangsweg. Hij zegt dat Natuurmonumenten wil meewerken, 'mits daar voldoende steun voor is in de omgeving'. De wethouder wil ook met de kartbaan bekijken hoe de geluidsoverlast omlaag kan door geluidsschermen. Ter compensatie zou de kartbaan dan de geluidsstille activiteiten mogen uitbreiden. Dat niet alleen de karter er een kopje koffie kan drinken, maar ook de wandelaar.”

Initiatief

Om de impasse te doorbreken heeft een aantal stakeholders het initiatief genomen om tot een gezamenlijke toekomstvisie te komen. Ook heeft de groep een te volgen afhandelings-en tijdspad geformuleerd. De groep wil tot een succesvolle afronding van het Gebiedsproces komen. Daartoe hebben deze stakeholders (zonder HAMAC, KE en gemeente), de koppen bij elkaar gestoken. Na een drietal bijeenkomsten in het najaar van 2013 is een gemeenschappelijke visie vastgelegd. De visie is in december 2013 aangeboden en toegelicht aan de gebiedsprocesbegeleider. De Stichting Marke Gorsselse Heide is aanweaig geweest bij de bijeenkomsten en heeft inbreng gehad in het tot stand komen van deze visie maar ziet zich niet als 'stakeholder' (zie hun schriftelijke reactie hieronder *).

Standpunten ten aanzien van de Gorsselse Heide

De ontwikkeling van de Gorsselse Heide naar een natte-heidegebied met opneming van historische elementen, zoals door Marke Gorsselse Heide in november 2013 is gepresenteerd, wordt door alle partijen gewaardeerd. Eén van de maatregelen voor het herstellen en behouden van de natuurwaarden in het gebied is het ontbinden van de recreatiedruk. Om dat te realiseren werkt de Marke Gorsselse Heide naar logische wandel-en fietsverbindingen met opstapplaatsen voor recreanten binnen het totale gebied van oud-Gorssel.
De meest kwetsbare delen van de heide worden ontzien door een zekere zonering in het terrein aan te brengen. Daarvoor wordt de toegang tot de heide voor bezoekers vanaf de Eizerdijk beperkt en komt de belangrijkste ingang aan de zuidzijde, nabij de oude schietbaan. In samenhang hiermee is er op die plek gelegenheid tot parkeren.
Het beperken van motorisch verkeer op de zandwegen rondom de Gorsselse Heide past in het ontwikkelen van een aantrekkelijk wandel-en fietspadenaanbod in het totale gebied en kan bijdragen aan het ontbinden van de recreatiedruk op de Gorsselse Heide.

Standpunten ten aanzien van de HAMAC

Met name de direct omwonenden van de HAMAC hebben veel waardering voor het goede overleg en het houden aan gemaakte afspraken door het bestuur van HAMAC. Mede daardoor is er steun bij alle ondertekenende stakeholders voor de verbetering van de verenigingsaccommodatie en voor sluiting van de huidige toegang via de Deventerdijk. Een alternatieve toegang dient natuurbesparend en met behoud van natuurlijke geluids-en visuele afscherming aangelegd te worden. Over het traject is geen eensluidende mening.
Wel verlangt de groep stakeholders dat de activiteiten beperkt blijven tot de momenteel vergunde wedstrijden en trainingen en dat de geluidsoverlast parallel met landelijke ontwikkelingen wordt verminderd. De gevolgen van het afgesloten landelijke convenant ten aanzien van het geluid van crossmotoren dient in de vergunning te worden opgenomen.

Kanttekening: over het parkeren wordt vooralsnog geen duidelijk standpunt ingenomen vanwege de lopende procedure bij de Raad van State.

Standpunten ten aanzien van Karting Eefde

Van de circa 65 kartbanen in Nederland zijn er zo'n 50 overdekt, een 15-tal liggen in open terrein. Opvallend is dat Karting Eefde (KE) de enige openlucht kartbaan is die niet bij een industrieterrein of snelweg is gelegen. Uit opgevraagde vergunningen van openlucht kartbanen blijkt ten aanzien van het geluid dat deze bij KE zeer ruim zijn vastgelegd.

De ligging van KE pal naast een natuurgebied maakt de kartbaan uniek maar maakt tegelijkertijd dat geluid, stof en stank extra snel als overlast ervaren worden. Oplossingen en maatregelen als geluidsschermen, voor zover effectief, zijn moeilijk inpasbaar nabij een natuurgebied. De kosten van schermen zijn een veelvoud van de kosten van geluidsbeperking bij de bron. Het toepassen van adequate geluidsdempers, introductie van elektrokarts, enz. lijkt een meer effectieve oplossing.

Aan het begin van dit document is een toekomstvisie geschetst van een milieuvriendelijke, geluidsarme kartbaan annex survivalcentrum met ondersteunende horeca-activiteiten. Ideaal zou zijn als in 2020 KE zich ontwikkeld zou hebben tot een natuurvriendelijk karting-/activiteitencentrum van beperkte omvang: karten kan met elektrokarts met geluidsarme banden. Survival-, klimbos-en andere niet-motorische activiteiten als boogschieten, enz. zijn toegestaan op het kartbaanterrein, zoals in het huidige bestemmingsplan is vastgelegd. De verlichting beperkt zich tot het feitelijke kartbaanparcours. De bezoekers en gebruikers kunnen gebruik maken van de aanwezige ondersteunende horecafaciliteiten.
Gemotoriseerde toegang tot KE kan uitsluitend via de Harfsensesteeg en een stuk Elzerdijk. Passend in het streekplan worden de overige zandwegen rondom de Gorsselse Heide daarmee gespaard. De rust in het gebied wordt hersteld. Handhaving wordt aanzienlijk vereenvoudigd.
Als deze geschetste situatie in de te ontwikkelen gemeentelijke visie als leidraad wordt genomen, is er bereidheid om tot een overgangssituatie, zoals hierna beschreven, te komen.

Er is bereidheid tot uitbreiding van survival-en klimbosactiviteiten en aanpassing van de horecavergunning tot een voor de activiteiten ondersteunende toereikende omvang mits tegelijkertijd de gebruikssituatie wordt teruggebracht tot de hoofdlijnen van vóór 2009 (gebruik van huurkarts met beperkt geluid van dinsdag t/m zondag, maximaal 5 weekenden per jaar toestaan van wedstrijd-/privékarts).

Voortgang en afronding van het feitelijke gebiedsproces

De stakeholders vragen om:

• een eindrapportage van de procesbegeleider in januari 2014, met opneming van de in deze visie verwoorde standpunten, aangevuld met de reacties van HAMAC en KE. Deze eindrapportage zendt de procesbegeleider naar B&W en de raad van de gemeente Lochem, in afschrift aan de stakeholders;
• aansluitend een reactie namens B&W naar de groep stakeholders.

Hiermee is het gebiedsproces op zich beëindigd. Daarna verwacht de groep stakeholders dat de gemeente een visie ontwikkelt en gaat uitvoeren.

Ontwikkeling gemeentelijke visie

Voor 2013 was de omgevingsvergunningverlening en -handhaving een zaak voor de provincie, die daarbij voornamelijk naar de wettelijk toegestane maximale mogelijkheden keek. Daarbij is ten onrechte het begrip
geluidsrechten/-ruimte ingeslopen terwijl het basisprincipe van de Hinderwet en later de Wet milieubeheer is dat men een vergunning krijgt voor activiteiten waarvan de milieueffecten vertaald worden in voorschriften. Het bestemmingsplan, het streekplan en de bouwverordeningen vielen onder gemeentelijke verantwoording. Deze gescheiden verantwoordelijkheden hebben geleid tot soms tegenstrijdige maatregelen en handhaving. Per januari 2013 is in het kader van het totaalomgevingsrecht de gemeente verantwoordelijk voor alle vergunningen en de handhaving daarvan.
Gezien de gemeentelijke totale verantwoordelijkheid en de in de laatste decennia gewijzigde opvattingen over geluids-, stof-en stankbelasting vraagt de groep stakeholders de gemeente om:
• na te gaan of de vergunningsvoorwaarden, inclusief de omvang van de geluidszones, nog adequaat zijn;
• een gemeentelijke toekomstvisie, inclusief actieplan en tijdspad, ten aanzien van de Gorsselse Heide en omgeving op te stellen. Daarbij dient respect voor de n~tuur voorop te staan. De visie van de ondertekenende stakeholders kan daarbij als input worden gebruikt;
• deze visie uiterlijk medio 2014 in de gemeenteraad te brengen en de inwoners gelegenheid tot inspraak te geven;
• de gemeentelijke visie in 2014 in concrete vergunningen en dermate duidelijke voorschriften om te zetten, dat handhaving op eenvoudige en dus kostenreducerende wijze plaats kan en zal vinden. Een proactieve houding van de kartbaanexploitant zal daaraan bijdragen;
• uiteraard zijn de ondertekenende stakeholders bereid mee te denken bij het opstellen van de gemeentelijke visie en in gezamenlijkheid naar oplossingen te zoeken.

Met deze visie hopen de ondertekenaars bij te dragen tot de ontwikkeling van de Gorsselse Heide tot een uniek natte-heidegebied, aantrekkelijk om te recreëren en te sporten, om permanent of tijdelijk vlakbij te wonen; een parel binnen de groene gemeente Lochem.

------------------------

*) reactie van de Stichting Marke Gorsselse Heide:

Stichting Vrienden van de Gorsselse heide, Tegengas, omwonenden kartbaan Eefde en omwonenden Hamac hebben gezamenlijk standpunten geformuleerd ten aanzien van de Marke Gorsselse heide, Hamac en Kartbaan Eefde. Met deze toekomstvisie willen zij bijdragen aan een succesvolle afronding van het gebiedsproces. Zij hebben de Marke Gorsselse Heide om een reactie gevraagd .

Wij waarderen de inzet van deze stakeholders om met een gezamenlijke toekomstvisie te streven naar een succesvolle afronding van het gebiedsproces. Een breed gedragen en gedeelde visie draagt bij aan rust - in meerdere betekenissen- in het gebied. Marke Gorsselse heide heeft de bijeenkomsten waarin de toekomstvisie werd voorbereid bijgewoond, maar is zelf geen stakeholder. In het door de gemeente georganiseerde gebiedsproces staat het vinden van oplossingen voor de problematiek rondom Hamac en kartbaan centraal.

Voor het herstellen en in standhouden van de Gorsselse heide, wat de doelstellingen van onze stichting zijn, zijn er weinig raakvlakken. Ten aanzien van de ingenomen standpunten onthouden wij ons daarom van een reactie.

Alleen in zijn algemeenheid kunnen wij aangeven dat:

a. Marke Gorsselse Heide het standpunt steunt van verkeersluwe zandwegen rondom de Gorsselse heide. Een alternatief voor de huidige toegang van de Hamac, niet aan de Deventerdijk, past in dit plaatje.

Toelichting: Recreatiedruk op de Gorsselse heide is niet in het belang van de natuurontwikkeling van de Gorsselse Heide. Het ontbinden van de recreatiedruk op de Gorsselse heide is beter mogelijk als dezandwegen rond de Gorsselse heide verkeersluw zijn. Een van de maatregelen voor het herstellen en behouden van de natuurwaarden in het gebied is het ontbinden van de recreatiedruk. Om dat te realiseren werkt de Marke Gorsselse Heide naar logische wandel- en fietsverbindingen met opstapplaatsen voor recreanten binnen het totale gebied van oud-Gorssel. Het beperken van motorisch verkeer op de zandwegen rondom de Gorsselse heide past in het ontwikkelen van een aantrekkelijk wandel- en fietspadenaanbod in het totale gebied en kan bijdragen aan het ontbinden van de recreatiedruk op de Gorsselse heide.

b. Marke Gorsselse Heide verwacht dat parallel aan landelijke ontwikkelingen technologische innovaties gebruikt worden om het geluidniveau terug te brengen in het gebied. Dit zal door gebruikers van de Gorsselse heide gewaardeerd worden en bij een deel van hen de beleving van de natuur verhogen.




Op 12 maart 2014 had er een ontmoeting plaats tussen de "groep van vier" met de heer van Oosten en wethouder Kottelenberg over de hierbovengenoemde "visie".
Lees hier het verslag

Bijeenkomst gebiedsproces Gorsselse Heide

Datum: 12 maart 2014
Locatie: Gemeentehuis Lochem

Aanwezig:

J. Kottelenberg gemeente Lochem, wethouder

M. Overbeek gemeente Lochem

A. van Oosten procesbegeleider

J. van Bruggen Vereniging Tegengas

B. Rutenfrans Stichting Vrienden van de Gorsselse Heide

R.J. Terbijhe Omwonenden Karting Eefde

L. Jonker Omwonenden HAMAC

Verslag: W. Krikken gemeente Lochem

De heer Kottelenberg heet de aanwezigen van harte welkom.
De heer Van Oosten is bezig met zijn eindrapport betreffende het gebiedsproces Gorsselse Heide waar twee jaar aan gewerkt is. Onderzocht is wat er speelt, welke partijen er bij betrokken zijn, wat de problemen en mogelijke oplossingen zijn. De heer Kottelenberg is blij verrast dat alle partijen met elkaar het gesprek zijn aangegaan en hebben gezocht naar oplossingsrichtingen. Dat wil echter niet zeggen dat er ook direct een oplossing is.
Binnenkort loopt deze raadsperiode af en zal wellicht een ander college en andere wethouder kijken welke stappen in de toekomst gezet kunnen worden.

De heer Van Oosten schetst de huidige stand van zaken.
Het eindverslag is in concept geproduceerd en wordt mogelijk naar aanleiding van deze bijeenkomst nog aangepast.
De opzet van het rapport is weer te geven wat er de afgelopen periode is gedaan, wat de situatie is en het doen van aanbevelingen met betrekking tot HAMAC en kartbaan.

HAMAC
Wat betreft de HAMAC leek het er in de vorige versie op dat er geen beweging meer mogelijk was omdat de benodigde grond van Natuurmonumenten verkocht is. Daarbij is een kettingbeding opgenomen wat een toekomstige ontsluiting over het betreffende perceel onmogelijk maakt. Vorige week is er een gesprek geweest met Natuurmonumenten en blijkt dat het genuanceerder ligt.
In het kader van een kavelruilproces heeft een grondtransactie plaatsgevonden waardoor het perceel, waarover de door de HAMAC gewenste ontsluiting via de Zomerdijk naar de Koekoeksweg zou moeten lopen, door de Vereniging Natuurmonumenten is verkocht aan een particuliere eigenaar. Bij deze transactie is de verplichting opgenomen dat het perceel niet gebruikt mag worden voor of door de naastgelegen motorcrossbaan, e.e.a. als kwalitatieve verplichting op straffe van een dwangsom. Dit beding kan echter wat Natuurmonumenten betreft komen te vervallen, indien alle betrokken partijen in het gebied alsnog in kunnen stemmen met de aanleg van bedoelde toegangsweg. Daarbij is aangegeven dat de partijen uit het gebied zelf met elkaar tot overeenstemming moeten komen. Natuurlijk laat dit onverlet dat ook de nieuwe grondeigenaar met een eventuele verkoop aan de HAMAC akkoord moet gaan.
Er wordt niet expliciet aangegeven om welke partijen het gaat. De heer Van Oosten is er van uit gegaan dat dit de betrokken partijen uit het gebiedsproces zijn. Die partijen zijn: Stichting Vrienden van de Gorsselse Heide, Vereniging Tegengas, omwonenden kartbaan en omwonenden HAMAC.
Mevrouw Van Bruggen merkt op dat in de visie staat dat partijen er met elkaar niet zijn uitgekomen.

De heer Kottelenberg geeft aan dat de gemeente heeft gezegd hier nu geen energie in te steken omdat het voor één partij niet bespreekbaar is. Als die partij van gedachten verandert, kan de gemeente in actie komen en kijken of de ontsluiting gerealiseerd kan worden. Zolang dat niet het geval is, blijft de Deventerdijk de ontsluiting. 

Karting Eefde
Aan Karting Eefde is voorgelegd waar zij aan zouden moeten voldoen en daarop hebben zij een concreet aanbod gedaan. De heer Van Oosten is van mening dat dit mogelijkheden biedt om verder te komen. Eén en ander zal echter uitvoerig besproken moeten worden om tot een acceptabel compromis te komen.
De heer Bleumink betreurt het dat het voorstel tot het plaatsen van een geluidswal van tafel wordt geveegd, maar gaat hier verder niet op door. Wat betreft elektro karts geeft hij aan dat dit momenteel technisch nog niet uitvoerbaar is. Dan blijven de blokuren over en daarvoor doet hij het volgende voorstel: 

• •Op doordeweekse dagen (maandag t/m vrijdag) geen eigen rijders/privé karts meer van
  09.00 – 12.00 en 19.00 – 21.00 uur (reductie van meer dan 40%).
• •In de vakantieperioden geen privé karts meer toelaten die boven 94.5 DBA (gemeten op hun geluidsmeter) produceren.
• •110 CC luchtgekoelde motoren (maken veel lawaai) de toegang tot de kartbaan ontzeggen.

Omdat het bovenstaande aanzienlijke bedrijfsschade met zich meebrengt, wil de heer Bleumink graag de volgende compensatie:

• •Horecavergunning in zijn totaliteit verruimen.
• •Horecabestemming op het gehele terrein, dus ook voor de weilanden achter en naast de kartbaan.
• •Parkeermogelijkheden over het gehele terrein, bijv. ook achter op het weiland.
• •Allerlei bredere sportieve activiteiten voor jong en oud op het gehele terrein i.c.m. horeca.

De heer Terbijhe is van mening dat het voorstel technisch gezien niks voorstelt en hierin ook niks terug is te vinden van de visie van de stakeholders.
Wat hem betreft is het gebiedsproces hiermee afgelopen.
De gemeente moet met een duidelijk plan komen waarin de visie van de stakeholders is opgenomen.
De heer Kottelenberg merkt op dat er vergunningen liggen en in het bestemmingsplan 2010 de status quo is vastgelegd. De afgelopen jaren is fors geïnvesteerd in dit proces en het is niet reëel om nu een nieuwe visie te verwachten van de gemeente. Hij had gehoopt dat partijen geneigd waren om te zeggen dat het gesprek aangegaan moet worden.
De stakeholders geven aan de insteek van 2009 acceptabel te vinden om naar terug te keren. De kartbaan doet een aanbod wat voor de gemeente aanvaardbaar is. Als partijen er samen uit kunnen komen, kan het vastgelegd worden in vergunningen.

De heer Jonker zegt te missen wat de positie van de gemeente is. Het einddocument is een inventarisatie, een overzicht van de huidige status. De Gorsselse Heide is openbaar terrein en de gemeente heeft hier een taak namens alle burgers.
De heer Jonker heeft het gevoel dat de gemeente zich terugtrekt en de problemen beschouwt als een burenruzie waar partijen onderling maar uit moeten komen. De gemeente moet echter in gesprek met de heer Bleumink, niet de bewoners.
De heer Van Oosten merkt op dat van belang is een situatie waarmee iedereen kan leven.
Geprobeerd moet worden er voor te zorgen dat alle partijen het eens worden. Hierbij kan de gemeente faciliteren. Horeca is des gemeentes. Nieuw bestemmingsplan en nieuwe milieuvergunning zullen door de gemeente vastgesteld moeten worden, bij voorkeur in overeenstemming met alle partijen.
Probleem is volgens de heer Kottelenberg dat je niet met een blanco situatie begint. Deze situatie is gegroeid en de gemeente heeft met bepaalde verleende rechten te maken.

In het verleden waren 3 partijen betrokken aldus de heer Kottelenberg. Het probleem militair oefenterrein is opgelost doordat het beheer hiervan is overgegaan naar De Marke.
HAMAC en kartbaan blijven bestaan. Deze zouden nu niet meer toegelaten worden, maar ze zitten er wel en hebben rechten verworven. Hier dient de gemeente rekening mee te houden. Helaas zijn er geen alternatieven. De HAMAC heeft veel draagvlak in de gemeente en houdt zich aan afspraken.

De kartbaan is echter een groot probleem. In het verleden is er mediation ingezet om de overlast minder te maken. Dit heeft helaas geen effect gehad. In het bestemmingsplan 2010 is de status quo vastgelegd, maar dit is niet acceptabel voor de omwonenden. Daarom heeft de gemeente besloten het  probleem op te pakken om te proberen tot een oplossing te komen.
De heer Jonker zegt dat het hem om de heide in zijn geheel gaat en niet alleen de kartbaan. Als je vindt dat de heide een uniek natuurgebied is, moet je omschrijven hoe je het wilt hebben. Het kan toch een doelstelling zijn om het geluidsniveau over 10 jaar naar beneden te hebben gebracht.
De heer Kottelenberg merkt nogmaals op dat de raad unaniem heeft besloten in het bestemmingsplan 2010 de huidige situatie vast te leggen; dat is de visie van de gemeente. Tegelijkertijd vindt iedereen dat dit geen bevredigende situatie is, maar de status quo is voor de gemeente wel acceptabel.
Het college heeft besloten om te kijken hoe de geluidsoverlast van de kartbaan verminderd kan worden, zodat er ook naar tevredenheid gerecreëerd kan worden en de omwonenden er met plezier kunnen wonen. Er kan echter weinig dwingend opgelegd worden. Wel is de eigenaar van de kartbaan bereid minder geluid te produceren waardoor het voor iedereen acceptabel wordt.
Er ligt een StaB-advies. Daarin wordt niet aangegeven dat de kartbaan weg zou moeten. Gekeken wordt of de methodiek goed gehanteerd wordt.

Niemand is tevreden met de huidige situatie; daarom heeft de gemeente de heer Van Oosten gevraagd naar handvatten te zoeken om samen stappen te zetten. Omdat de gemeente ook partij is, is de heer Van Oosten gevraagd of hij nog een aantal gesprekken wil voeren. De heer Jonker merkt op dat nergens uit blijkt dat de gemeente ook partij is.

De heer Rutenfrans is van mening dat serieus gekeken moet worden om de visie naar de toekomst toe in getallen uit te drukken. Hierbij kunnen de door de heer Terbijhe aangegeven getallen van dienst zijn. Aangegeven is dat als de kartbaan aan bepaalde voorwaarden voldoet, de stakeholders willen meedenken om het toekomstbeeld te bereiken.
De stakeholders willen vanuit de gemeente getoetst zien of het verhaal van de heer Terbijhe past in de milieuwetgeving. Zo ja, dan is dat de bovengrens en moet elke stap in de toekomst daarmee vergeleken worden. Daar zijn geen onderhandelingen met de kartbaan voor nodig. Bij de huidige opstelling van de gemeente krijgt de kartbaan ruimte.

De gemeente mag zich niet beperken tot het zoeken naar een compromis tussen partijen die hebben ingeleverd. De Vrienden van de Gorsselse Heide willen het liefst de dat kartbaan weg gaat. De gemeente moet grenzen stellen waar de kartbaan zich aan moet houden.
De heer Van Oosten geeft aan dat als de gemeente in de huidige situatie zoiets vast- en oplegt, de kartbaan naar de rechter stapt om compensatie te vragen en dat ook zal krijgen. Daarom is het nodig in gesprek te komen. Niet praten leidt tot een gang naar de rechter.
De heer Terbijhe vraagt wie er dan gaat praten met de heer Bleumink. De stakeholders hebben het proces gezamenlijk afgerond met dit document en vinden niet dat zij als onderhandelaar dienen op te treden. Zij willen het hier graag afronden.
De heer Kottelenberg geeft aan dat hij het waardeert dat de stakeholders samen tot een standpunt zijn gekomen en ook dat de heer Bleumink een stap doet, hoewel dit in de ogen van de stakeholders onvoldoende is. De gemeente heeft ook gesprekken met de heer Bleumink. Gezocht wordt naar een manier om partijen bij elkaar te brengen en te kijken wat we publiekrechtelijk kunnen doen. Dat vraagt flexibiliteit van alle partijen. Daarom is de heer Van Oosten gevraagd om te kijken of hij nog een kans ziet.

We weten waar we staan, beide partijen geven aan wat voor hen belangrijk is. We gaan kijken wat de situatie in 2009 was en wat nu gevraagd wordt. Positief is dat de heer Bleumink een voorstel heeft gedaan.
Als je wilt bereiken dat partijen tot een voor iedereen acceptabel compromis komen, moet je het niet van te voren vastleggen volgens de heer Van Oosten. De heer Rutenfrans is het hier niet mee eens en wijst nogmaals op de getallen van de heer Terbijhe. Als je het huidige voorstel serieus neemt, moet je helder hebben wat binnen het niveau past. Daar dient de gemeente aan vast te houden. In de toekomst willen mensen ook rustig kunnen wandelen. Dit moet begeleid worden met een visie tot waar je wilt gaan. Het is prima om het belang van de kartbaan voor ogen te willen houden maar e.e.a. moet wel duidelijk gemaakt worden.
Volgens de heer Kottelenberg overschatten de stakeholders de gemeente. De raad heeft verschillende visies en hij is dan ook blij dat ze er met elkaar uitgekomen zijn om het bestemmingsplan 2010 vast te stellen.

Mevrouw Van Bruggen geeft aan zich grote zorgen te maken over de ontwikkeling van het klimbos.
Volgens de heer Kottelenberg wordt niet meer toegestaan dan het bestemmingsplan aangeeft. De insteek is altijd geweest dat er wel ruimte is voor recreatieve- en horeca ontwikkelingen, mits het geluid gereduceerd wordt. Volgens mevrouw Van Bruggen is er een aanvraag gedaan van 18.000 euro voor uitbreiding van het klimbos. Gezien de huidige uitvoering vraagt zij zich af of die voor dat bedrag mogelijk is.. Er zullen straks o.a. bussen komen en de gemeente laat het gewoon gebeuren. Terugdraaien kan dan niet meer. Het klimbos mag geen gebruik maken van de horeca van de kartbaan. Gaat de gemeente dan handhaven?
De heer Terbijhe merkt op dat met het voorstel van de stakeholders in de toekomst minder gehandhaafd hoeft te worden, waardoor er minder kosten zijn.
De heer Kottelenberg geeft aan dat de gemeente verantwoordelijk is voor de vergunningverlening en het niet zo kan zijn dat de ene ambtenaar ja zegt en de ander nee, wat volgens de heer Terbijhe nu wel het geval is. Hier wordt intern ook over gesproken. Soms is het echter niet mogelijk om dingen terug te draaien.

De heer Rutenfrans vraagt aan de heer Kottelenberg waarom hij er nu op zal vertrouwen dat de gemeente handhavend op zal treden, terwijl dat naar zijn mening in het verleden nooit is gebeurd.
Volgens zijn overtuiging wordt altijd voornamelijk gekeken naar de economische belangen van de heer Bleumink en niet naar de natuur. Bepalende factoren voor de omgeving zijn omwonenden en geluid, daar moet de heer Bleumink aan voldoen. Het is wel begrijpelijk dat de heer Bleumink compensatie vraagt. Met elkaar moet gekeken worden wat de mogelijkheden zijn.

Volgens de heer Kottelenberg is in 2010 aangegeven dat de toen geldende status quo gehandhaafd moest blijven en er geen mogelijkheden waren voor uitbreiding. De heer Bleumink zoekt echter de randen op. Er komen geen extra rechten op kartgebied en de horeca blijft kart-gerelateerd. Andere soorten recreatie in de randen van het terrein zijn wel mogelijk. Als de gemeente de heer Bleumink echt de ruimte had gegeven, was de situatie nu heel anders geweest.
Omdat de huidige situatie voor niemand bevredigend is, moet gekeken worden naar oplossingsrichtingen die voor iedereen acceptabel zijn. Dan is de heer Kottelenberg bereid om daar een visie omheen te maken. Hij waardeert het zeer dat alle partijen bereid zijn naar elkaar op te rekken. Als de heer Bleumink bereid is de overlast door geluid te beperken, kan gezocht worden naar nieuwe verdienmogelijkheden voor hem. Daarom is de heer Kottelenberg ook dankbaar voor de opening die de stakeholders bieden.
Hij is blij dat de heer Van Oosten door wil gaan met de gesprekken.

De heer Jonker vraagt of in het gesprek de mogelijkheid meegenomen kan worden om voor de grootste herriemakers een dependance op bijvoorbeeld een industrieterrein te vestigen.
De heer Kottelenberg geeft aan dat een overdekte kartbaan in Lochem mogelijk is.

De heer Bleumink heeft al in 2012 bewegingen gemaakt door het voorstellen van geluidswallen en blokken. De geluidswallen werden weggehoond en over blokken is niet meer gepraat. Toen lag er al een gespreksmogelijkheid, maar sindsdien is het wantrouwen alleen maar groter geworden.
Het destijds mislukken van mediation heeft grote gevolgen gehad. Bij de heer Bleumink zit een gigantische weerstand tegen de omwonenden van de kartbaan.
De procesbelegleider heeft daar mee te maken. Er was nooit een mogelijkheid om daar met elkaar ook maar over te praten. Daarom is de heer Van Oosten ook blij met de visie van de stakeholders en het voorstel van de heer Bleumink.

De heer Terbijhe vindt het een goede prestatie dat het gelukt is om tot een redelijk compromis te komen. Hij hoopt toch iets van hun visie terug te vinden. De heer Bleumink geeft aan dat hij wil inleveren, maar de stakeholders willen dat hij meer inlevert.
Dit is een goed moment om te onderhandelen. We moeten naar een win/win situatie voor gemeente, omwonenden en kartbaan.
De heer Van Oosten heeft altijd gezegd dat er een oplossing moet komen die publiekrechtelijk vastgelegd moet worden en handhaafbaar moet zijn.

De heer Kottelenberg verwacht van de nieuwe raad geen grote wijzigingen ten opzichte van de visie.
Er komt een nieuwe wethouder, maar die krijgt met hetzelfde dossier te maken. Hij is blij met de woorden van de heer Terbijhe om te kijken waar voor alle partijen de winst zit en of we elkaar daarin kunnen vinden. Daarmee wordt de situatie voor niemand optimaal, maar dat heeft iedereen dan geaccepteerd. Het kan alleen maar beter worden.

Mevrouw Van Bruggen geeft aan dat het verzoek tot handhaving met betrekking tot het klimbos is opgeschort tot na dit gesprek.
De ODA is ingeschakeld om te controleren of e.e.a. conform de vergunningen is.
De heer Overbeek zal ook samen met mevrouw Van Bruggen de situatie ter plekke gaan bekijken.

Mevrouw Van Bruggen vraagt ook nog naar de ontsluiting van de zandwegen.
De heer Van Oosten vraagt waarom de suggestie gedaan is om de kartbaan uitsluitend bereikbaar te maken via de Harfsensesteeg en Elzerdijk en waarom niet via de Reeverdijk.
Volgens de heer Terbijhe heeft dit te maken met bezwaar van aanwonenden.
De heer Van Oosten neemt dit mee. Het is aan de gemeente om te kijken hoe dit geregeld kan worden.

Het eindrapport van de heer Van Oosten wordt deze week afgerond en daarna besproken in het college. Op basis daarvan wordt de raad geïnformeerd over de stand van zaken.
De heer Kottelenberg vraagt of men er vertrouwen in heeft om de heer Van Oosten de gesprekken voort te laten zetten. Dit vertrouwen is er en men wil graag dat hij hier mee doorgaat.
Zodra het college heeft gereageerd op het rapport ontvangen de stakeholders het rapport ook. Dit zal waarschijnlijk begin april zijn.




Inleiding

In de twee jaar waarin ik ‘procesbegeleider’ voor het gebiedsproces Gorsselse Heide mocht zijn, heb ik tweemaal een tussentijds rapport uitgebracht. Op 2 oktober 2012 verscheen een ‘tussenbalans’ en op 6 juni 2013 nog een ‘brief’. Ze nog eens doorlezend, kan ik alleen maar constateren dat de toon in de tussenbalans wat optimistischer was dan in de brief van juni. Aan het slot van die laatste brief schreef ik toen de volgende serie retorische vragen:

Blijft dus vooralsnog alles bij het oude bij gebrek aan bereidheid op te schuiven? Blijft de lawaaioverlast gewoon bestaan? Blijft het parkeren voor de HAMAC en de YMCA de Deventerdijk belasten? Blijft de koude oorlog tegen de kartbaan gevoerd worden? Blijft de “schuld” voor de ontstane situatie in het verleden gezocht worden, zonder dat naar oplossingen wordt gezocht voor de toekomst?

Achteraf misschien een tikkeltje melodramatisch, maar niet van realisme gespeend, zoals uit het vervolg zal blijken. Hoe is de situatie nu? Wat is er goed gegaan, wat mis en wat is daar nog aan te doen? Die vragen hoop ik in dit document te beantwoorden. Maar eerst beschrijf ik het proces zoals ik dat beleefd hebt, met speciale aandacht voor enkele highlights.

Het proces

Een groot deel van mijn activiteiten heeft bestaan in iets wat “pendeldiplomatie” genoemd zou kunnen worden. Met alle deelnemers aan het proces (in het vervolg stakeholders genoemd) heb ik samen met Martin Overbeek verschillende malen gesproken. Bovendien is er veel per e-mail gecommuniceerd. Tweemaal heb ik alle deelnemers een tussentijds bericht gezonden (zie hierboven) en op 19 december 2012 was er een gezamenlijke avond in “’t Trefpunt”te Gorssel.

Vanaf het begin heb ik gewerkt vanuit twee uitgangspunten:
1. De HAMAC en de kartbaan zijn er, en ze mogen er ook zijn. Planologisch en vergunningstechnisch kan hun bestaansrecht niet betwist worden.
2. De door omwonenden ervaren geluidsoverlast veroorzaakt door de kartbaan is reëel – ook al valt er vanuit de milieuvergunning weinig tegenin te brengen – en zal substantieel moeten verminderen.

Met name het eerste uitgangspunt is mij lang niet altijd in dank afgenomen, maar voor een succesvol proces is aanknopen bij de realiteit effectiever dan uitgaan van een wellicht te prefereren wensbeeld.
Misschien is het goed in dit verband nog een andersoortig uitgangspunt te noemen dat ik stilzwijgend eveneens gehanteerd heb. Welbewust heb ik nooit iets gezegd over het opschorten van bepaalde rechten die burgers en bedrijven in dit land hebben, zoals het recht vergunningen aan te vragen en het recht te klagen over gebrekkige handhaving. Er was dus geen algemene “stand-still”, laat staan een door mij opgelegde eenzijdige beperking.

Na een kennismakingsronde en inventarisatie van de beleving van de uitgangspunten, de specifieke vragen en problemen, en oplossingssuggesties van de verschillende deelnemers aan het proces, kwam de eerste tegenslag. In mei 2012 bleek Karting Eefde een “correctie” op de vigerende milieuvergunning te hebben aangevraagd, die volgens gemeente en provincie op technische gronden niet geweigerd kon worden, maar die volgens de omwonenden neer kwam op een vermeerdering van de toegestane geluidsoverlast. Het probleem werd nog verergerd doordat de communicatie hierover in eerste instantie geheel buiten het gebiedsproces om ging. Het toch al bestaande wantrouwen tegen de gemeente Lochem werd hierdoor helaas nog versterkt, en de zaak waar het om ging, de correctie op de milieuvergunning, ligt ook nu (maart 2014) nog bij de rechter.
Na de eerste gespreksrondes meende ik te kunnen concluderen dat het mogelijk was het gebiedsproces te beperken tot een poging de beide hoofdproblemen rondom de Gorsselse Heide, HAMAC en Karting Eefde (KE), op te lossen. De Heide zelf was in de goede handen van de Stichting Marke Gorsselse Heide, en vereiste geen speciale aandacht van mijn kant. Sindsdien is alleen maar gebleken dat dit een juiste beoordeling van de situatie was.
Bij de HAMAC ging het gesprek vooral over een door de vereniging gewenste ontsluiting vanaf de Koekoeksweg via de Zomerdijk, en een verplaatsing van het evenementenparkeerterrein naar een perceel dat vanaf de Deventerdijk minder in het zicht lag. Dat zou sluiting van de toegang vanaf de Deventerdijk en ontlasting van de zandwegen langs de Gorsselse Heide met zich meebrengen. Dit leek mij een goede benadering en in mijn tussenbalans van oktober 2012 dacht ik dat het haalbaar was eerst deze problematiek op te lossen, alvorens de geluidsproblematiek van Karting Eefde te lijf te gaan. Zo simpel bleek het echter niet te zijn, zoals uit het vervolg bleek.

Op 1 december 2012 was er een wandeling rondom het HAMAC-terrein georganiseerd, met als doel de verschillende mogelijkheden voor de ontsluiting daarvan in situ te bekijken en te vergelijken. In eerste instantie meende ik dat de korte route die door de HAMAC werd voorgestaan zonder enige twijfel te verkiezen was boven het alternatief aangedragen door de Stichting Vrienden van de Gorsselse Heide, en dat die mening gedeeld werd door alle medewandelaars. Ook dat bleek te simpel gezien.
Voor wat KE betreft werd mij al spoedig duidelijk dat de mislukte mediatiepoging van 2006 – 2007 diepe wonden had geslagen. Het toenmalige aanbod van de eigenaar om afspraken te maken over vermindering van de geluidsbelasting is toen in de laatste fase van de gesprekken afgewezen door omwonenden, wat zonder twijfel tot een verharding van de standpunten heeft geleid, zowel bij KE en omwonenden als bij de gemeente. Psychologisch is er nog steeds weinig ruimte voor echte gesprekken. Na de plenaire avond in Gorssel heb ik zelfs geconcludeerd dat de enige partij in het hele spectrum die althans enigszins bereid was te bewegen, de Kartbaan was. Gelukkig bleek dit achteraf wat al te zwart-wit gesteld.
Ook bij KE leeft de wens van een directe ontsluiting op het verharde wegennet, in dit geval gericht op de Dortherdijk. Verkennende gesprekken hierover met enkele grondeigenaars hebben vooralsnog niet tot openingen geleid.
Wat de geluidsoverlast betreft, bleek op de plenaire avond dat KE bezig was met een plan om de kartbaan te omringen met een combinatie van geluidswallen en –schermen, terwijl voor de karts een nieuw type geluidsdemper verplicht zou worden gesteld, om zo al met al de geluidsproductie met ca 6 dba te verminderen. Een onafhankelijk onderzoek naar de effectiviteit van deze oplossing heeft tot nu toe niet tot heldere en overtuigende resultaten geleid.

Analyse van de situatie

Uit alle gesprekken en andere communicatievormen heb ik uiteindelijk de volgende conclusies getrokken omtrent de aard van de problematiek:

A. Over de kartbaan
1. De onder de milieuvergunning toegestane geluidsproductie van de kartbaan is te hoog: In het belang van de leefbaarheid in de omgeving moet die zeker naar beneden worden bijgesteld.
2. Wat bij de meeste omwonenden ontbrak was oplossingsgerichtheid. Men kwam veelal niet uit boven het steeds weer opnieuw klagen over geluids- en andere overlast, zonder dat er ideeën naar voren werden gebracht over een eventueel compromis, waar beide partijen mee zouden kunnen leven.
3. KE stelde daartegenover aan de ene kant steeds weer nieuwe initiatieven om de omzet te verhogen (survivalbaan, klimbos), die weliswaar doorgaans geen nieuwe geluidshinder met zich meebrachten, maar ook niet bijdroegen aan verbetering van de sfeer.
4. Daar staat tegenover dat de eigenaar van de kartbaan wel degelijk bereidheid heeft getoond om over allerlei aspecten van zijn bedrijfsvoering in gesprek te gaan. Die handschoen is door bijna alle deelnemers aan het proces niet opgenomen, bij gebrek aan vertrouwen in KE en de gemeente.

B. Over de HAMAC
1. Over geluidshinder bij de HAMAC wordt wel geklaagd, maar omdat die zich strikt aan de vastgestelde tijden en verdere afspraken houdt, en bovendien goed communiceert met de omgeving, is de sfeer rondom de HAMAC veel milder.
2. Het probleem van de ontsluiting van de HAMAC vanaf de Koekoeksweg blijkt veel minder gemakkelijk oplosbaar dan ik in eerste instantie dacht. De weerstand daartegen, met name van de Vrienden van de Gorsselse Heide, is voor mij niet goed te begrijpen, temeer daar het door hen voorgestelde alternatief aanzienlijk meer schade aanricht aan de natuur, en bovendien voor de HAMAC geen acceptabele oplossing biedt. Het is mij niet duidelijk geworden welke belangen hier verdedigd worden.

In sommige opzichten is deze analyse nog steeds geldig. Niettemin is er recent een ontwikkeling geweest die nieuwe perspectieven opent:

Nieuw licht op de zaak: de gezamenlijke Toekomstvisie van de stakeholders

In de tweede helft van 2013 hebben de verschillende groeperingen die hier met elkaar als de stakeholders worden aangeduid, enkele malen intensief overleg gehad. Dit overleg heeft geresulteerd in een gezamenlijk document. Op de inhoud van dat document kom ik in het vervolg natuurlijk terug, maar ik stel er prijs op hier nog eens te markeren dat de totstandkoming ervan een enorme stap vooruit betekent in het hele proces. Immers de gezamenlijke visie betekent dat er voortaan één gesprekspartner is voor de gemeente, maar ook voor de HAMAC en voor KE. Het document is in december 2013 besproken met Martin Overbeek en mijzelf, en vervolgens ook doorgezonden naar B&W en gemeenteraad.

De toekomstvisie, men zou haast zeggen het toekomstvisioen voor de Gorsselse Heide, dat geboden wordt luidt als volgt:



Afgezien van het aanlokkelijke toekomstbeeld dat hier wordt geschetst, bevat deze tekst een uiterst belangrijk element, namelijk de de facto erkenning van het bestaan van HAMAC-terrein en kartbaan, ook in de toekomst. Dit betekent ook inhoudelijk een grote stap voorwaarts. Erkenning van het bestaansrecht van beide ‘lawaaimakers’ biedt immers een basis voor gesprekken over de verdere invulling van begrippen als “beperkt in tijd en geluid” en “op een milieuvriendelijke, geluidsarme wijze actief zijn”.
Over het thema ‘ontsluiting HAMAC’ bevat de Toekomstvisie helaas geen verlossend woord.

De relevante passage is:



Vooral de laatste zin is teleurstellend, en vraagt nadere analyse. Inmiddels heeft in het kader van een kavelruilproces er een grondtransactie plaatsgevonden, waardoor het perceel waarover de door de HAMAC gewenste ontsluiting via de Zomerdijk naar de Koekoeksweg zou moeten lopen, door de Vereniging Natuurmonumenten is verkocht aan een particuliere eigenaar. Bij deze transactie is de verplichting opgenomen dat het perceel niet gebruikt mag worden voor of door de naastgelegen motorcrossbaan, e.e.a. als kwalitatieve verplichting op straffe van een dwangsom. Dit beding kan echter wat Natuurmonumenten betreft komen te vervallen, indien alle betrokken partijen in het gebied alsnog in kunnen stemmen met de aanleg van bedoelde toegangsweg. Daarbij is aangegeven dat de partijen uit het gebied zelf tot overeenstemming moeten komen. Natuurlijk laat dit onverlet dat ook de nieuwe grondeigenaar met een eventuele verkoop aan de HAMAC akkoord moet gaan.

Met betrekking tot de kartbaan maakt de Toekomstvisie onderscheid tussen de langere en de korte termijn. Voor de langere termijn wordt gestreefd naar het hierboven genoemde beeld, bij voorkeur door de inzet van electrokarts. Over de korte termijn wordt het volgende geschreven:



Ik ben verheugd over deze tekst en denk dat die in beginsel de basis biedt voor een zinvol gesprek, mits alle deelnemers bereid zijn dat zakelijk te voeren en niet te vervallen in het uiten van de bekende verwijten over en weer.

Inmiddels heeft de eigenaar van de kartbaan inhoudelijk gereageerd op bovenstaande tekst, en zijn reactie biedt mijns inziens ruimte voor het openen van een zinvol gesprek.

Mijn conclusies

Mijn belangrijkste conclusie uit het hele proces is dat de verharding van standpunten over en weer, veelal gepaard gaand met krachtige emoties, al jaren het vinden van goede oplossingen voor de Gorsselse Heide en directe omgeving in de weg heeft gestaan. De reële problemen die er zijn, zijn oplosbaar, als alle partijen bereid zijn naar elkaar te luisteren en oplossingsgericht aan het werk te gaan. In deze belangrijkste conclusie ligt natuurlijk tevens mijn belangrijkste aanbeveling!

HAMAC

De vereniging zou graag een rechtstreekse ontsluiting hebben via de Zomerdijk op de Koekoeksweg, en de extra parkeermogelijkheden verleggen naar een terrein dat vanuit de Deventerdijk minder in het zicht ligt. Op deze wijze zal het verkeer op de zandwegen rondom de Gorsselse Heide nog verder afnemen. Deze wensen lijken mij geheel in overeenstemming met het streven de rust op en om het kerngebied van de Heide te bevorderen. Die rechtstreekse ontsluiting is echter recent via een grondtransactie tussen derden bemoeilijkt, zoals hierboven is uiteengezet. Wat nu te doen?
Ik zie vier mogelijkheden:
1. Het alternatieve plan voor de ontsluiting, dat is ontwikkeld door de Stichting Vrienden van de Gorsselse Heide, gaat uit van een ontsluiting van het HAMAC-terrein vanaf de Reeverdijk via een nieuwe weg die tussen het circuit en de Deventerdijk door het bestaande parkeerterrein bereikt. Mijn oordeel over dit plan is negatief. Het doet erg gekunsteld aan met zijn lange kronkelroute en kost onevenredig veel bomen, temeer daar voor het parkeren ook een oplossing “tussen de bomen” wordt gezocht.
2. Er wordt gezocht naar een andere manier om het HAMAC-terrein van de Koekoeksweg te ontsluiten. Hiervoor zijn enkele mogelijkheden verkend, maar die leiden nog niet tot een acceptabele en uitvoerbare oplossing.
3. De ontsluiting van de HAMAC blijft vooralsnog zoals die is, wat geen gewenste eindsituatie is, maar wellicht voorlopig het hoogst haalbare.
4. De naar mijn mening optimale oplossing is op termijn niet geheel uitgesloten. Zij vereist evenwel instemming van alle betrokkenen. Natuurmonumenten heeft verklaard onder die voorwaarde mee te willen werken aan opheffing van bovengenoemd geding. Uiteraard blijft steeds ook medewerking van de nieuwe grondeigenaar noodzakelijk,

Karting Eefde

Om een acceptabele vermindering van de door de kartbaan veroorzaakte geluidshinder te bereiken, zijn in het proces de volgende mogelijkheden aan de orde geweest:

1. Een combinatie van geluidsschermen en uitlaten met geluiddempers. Deze aanpak wordt voorgestaan door de eigenaar van de kartbaan. De omwonenenden zijn er sceptisch over, onder andere omdat het tot nu toe niet gelukt is duidelijkheid te krijgen over de vraag of deze grote investering inderdaad het gewenste doel bereikt. Voor dit plan kan worden uitgevoerd moet over dat laatste punt (de reductie van het geluidsniveau) volstrekte duidelijkheid gegeven kunnen worden. Ook de compensatie (“voor wat hoort wat”) voor deze investering zou problematisch kunnen worden.
2. Het invoeren van electrokarts. Dit wordt bepleit door (een deel van) de omwonenden. De eigenaar van de kartbaan ziet er weinig in, grotendeels van de – nu nog bestaande – technische problemen rond electrokarts. Hij wordt hierin ook gesteund door deskundigen.
3. De benadering uit de Toekomstvisie van omwonenden, waarin de volgende passage voorkomt (zie ook hierboven):

“Er is bereidheid tot uitbreiding van survival- en klimbosactiviteiten en aanpassing van de horecavergunning tot een voor de activiteiten ondersteunende toereikende omvang mits tegelijkertijd de gebruikssituatie wordt teruggebracht tot de hoofdlijnen van vóór 2009 (gebruik van huurkarts met een beperkt geluid van dinsdag t/m zondag, maximaal 5 weekenden per jaar toestaan van wedstrijd-/privékarts.”

In combinatie met het gegeven dat de eigenaar van de kartbaan hierop inmiddels een inhoudelijke reactie heeft gegeven en zich bereid heeft verklaard tot gesprekken om tot een “acceptabel compromis” te komen, zou deze passage van de Toekomstvisie een onderhandelingsbasis kunnen bieden. Daar moet dan ook bij betrokken worden een schatting van de bedrijfsschade die Karting Eefde zou oplopen door reductie van het lucratieve gebruik van de privékarts, alsmede een schatting van de extra-opbrengst die verruiming van de horecavergunning met zich meebrengt.

Als het niet lukt om via de weg van de redelijkheid tot zo’n voor alle partijen – min of meer – acceptabele oplossing te komen, moet m.i. de Gemeente Lochem overwegen om een oplossing langs publiekrechtelijke weg af te dwingen. Hiervoor bestaan mogelijkheden die evenwel pas in laatste instantie ingezet moeten worden.

Aanbevelingen

1. Laat de Marke Gorsselse Heide vooral doorgaan met haar belangrijke en succesvolle werk om tot herstel van de natuurwaarden op de Gorsselse Heide te komen.
2. Het streven om tot een betere ontsluiting van het HAMAC-terrein te komen kan alleen maar slagen als alle berokken partijen overeenstemming bereiken over een oplossing. Zolang dat niet lukt, zal de situatie zo moeten blijven als die nu is.
3. Er liggen kansen om een voor alle partijen aanvaardbaar compromis te bereiken over geluidsniveaus en bedrijfsvoering van Karting Eefde. Ik adviseer de gemeente te bevorderen dat het gesprek daarover ook daadwerkelijk gevoerd wordt.
4. Als het onder 3. genoemde gesprek inderdaad tot resultaten leidt is het aan de gemeente Lochem om die resultaten ook publiekrechtelijk vast te leggen in wijzigingen van de vigerende milieu- en horecavergunning en het bestemmingsplan. Hierbij moet nadrukkelijk aandacht worden gegeven aan het in de toekomst voorgeschreven maximale (lagere!) geluidsniveau en de handhaafbaarheid van de nieuwe regels.
5. In verband met de rust rond het gebied voor omwonenden en recreanten is het belangrijk dat er een duidelijke en handhaafbare regeling komt voor de routering naar de kartbaan (Harfsensesteeg – Elzerdijk) en het HAMAC-terrein (Koekoeksweg -Reeverdijk – Deventerdijk).
6. Als sluitstuk van het hele proces moet de gemeente Lochem een toekomstvisie op de Gorsselse Heide vaststellen die duidelijk maakt hoe dit waardevolle gebied ook voor toekomstige generaties zijn waarde minstens zal kunnen behouden.

Ten slotte

Mijn rol als procesbegeleider komt met dit eindrapport tot een afsluiting. Ik hoop met het bovenstaande de gemeente Lochem, de “stakeholders”, de Vereniging HAMAC en Karting Eefde voldoende stof tot nadenken gegeven te hebben om nu daadwerkelijk tot oplossingen te komen. De mogelijkheden daarvoor zijn zeker voorhanden, maar ik hoop dat de bereidheid om die oplossingen ook gericht na te streven eveneens aanwezig is. Als uiteindelijk mocht blijken dat dat niet het geval is, krijgen de hierboven in de inleiding geciteerde vragen een ongewenst antwoord, en zal de gemeente Lochem in alle zorgvuldigheid haar verantwoordelijkheid moeten nemen. Tot slot bedank ik wethouder Jan Kottelenberg voor zijn belangstelling en oprechte wens en inzet om de problemen rond de Gorsselse Heide tot een oplossing te brengen; Martin Overbeek voor zijn niet aflatende bereidheid om samen met mij gesprekken te voeren en mee te denken in het proces; en alle gespreksdeelnemers, die steeds bereid en in staat bleken met mij “on speaking terms” en constructief te blijven, ondanks de inhoudelijke meningsverschillen die in zo’n proces onvermijdelijk zijn. Ik vertrouw erop dat het proces zoals tot nu toe gevoerd zal bijdragen aan een nog betere toekomst voor die prachtige natuurparel, ons aller Gorsselse Heide!

Adriaan van Oosten, procesbegeleider Gorsselse Heide
Zutphen, 13 maart 2014
B&W vergadering 15 april 2014 09:30 uur,

Gemeentehuis

Concept besluitenlijst van de B&W-vergadering.

In de B&W vergadering van de volgende week wordt deze gewijzigd of ongewijzigd vastgesteld.

Aanwezig
A.J. Kottelenberg (wethouder)
B.J. Bussink (wethouder) Locoburgemeester
M. de la Court (wethouder)
Afwezig
S.W. van 't Erve (burgemeester)
W. Heesen (wethouder)
R. Starke (secretaris) Vervangen door Frank Piepers (locosecretaris)
B. Verboom (bestuursadviseur) Vervangen door Marion Fleerakkers (bestuurssecretariaat)

Besluiten 2011-012206

* Gebiedsproces Gorsselse Heide Ruimte (J. Kottelenberg)

Kennis genomen van Toekomstvisie stakeholders in het Gebiedsproces Gorsselse Heide;
Ingestemd met het Eindrapport Gorsselse Heide;
Ingestemd met beëindiging van het gebiedsproces Gorsselse Heide;
Memo *) aangenomen voor kennisgeving en doorgestuurd naar de raad. 

*) lees hier het memo