De procesbegeleider (de heer Adriaan van Oosten) heeft onderstaande brief aan alle betrokkenen en aan de gemeenteraad van Lochem gestuurd als "tussenbalans". Het is de bedoeling dat deze brief besproken wordt tijdens een nieuwe serie gesprekken.

Zutphen, 2 oktober 2012

Geachte dames en heren,

Mijn eerste afspraak als onafhankelijk ìprocesbegeleiderî in het Gebiedsproces vond plaats op 12 maart van dit jaar. We zijn dus nu een half jaar verder en dat is een prima aanleiding om een tussenbalans op te maken.

Zoals u allen weet, was en is mijn doel om een eindresultaat te bereiken waarvan alle participanten in het proces in eerlijkheid kunnen zeggen dat ze er tevreden mee zijn en waarbij dus ook de natuurwaarden van de Gorsselse Heide erop vooruitgegaan zijn, wat zeker ook moet gelden voor de beleving van het gebied voor natuurliefhebbers en recreanten. Dat deze doelstelling nogal ambitieus is, ben ik in de afgelopen maanden steeds beter gaan beseffen, maar dat is geen reden voor mij om ervan af te gaan wijken.

In het vervolg van deze brief  zal ik eerst ingaan op de door mij, samen met Martin Overbeek, gevolgde werkwijze en vervolgens op de drie deelgebieden die in het proces te onderscheiden zijn, nl. het werk van de Marke Gorsselse Heide, de situatie op en rond het HAMAC- en YMCA-terrein en de situatie op en rond de Kartbaan Eefde. Tenslotte zal ik aangeven wat ik zie als volgende stappen in het proces.

1.    Werkwijze

Nadat ik mij had ingelezen over de stappen die in het verleden al gezet zijn om de problematiek rond de Gorsselse Heide, en in het bijzonder de Kartbaan en de HAMAC, in kaart te brengen, heb ik met u allen minstens ÈÈn maal uitvoerig gesproken. In eerste instantie uiteraard ter kennismaking en oriÎntatie op de verschillende invalshoeken, maar in tweede instantie ñ en daartoe vaak ook in een tweede gesprek ñ om op basis van de informatie van de verschillende kanten te proberen erachter te komen in welke richting oplossingen te vinden zouden zijn.

Natuurlijk bleek al spoedig dat zoín gebiedsproces zwaar belast is door wat er in het verleden allemaal al gebeurd is, - en is misgegaan. Het ligt dan ook voor de hand dat bij deze en gene onder u niet bij voorbaat veel vertrouwen aanwezig was in deze nieuwe poging om ìeruit te komenî. Datzelfde geldt vanzelfsprekend voor het vertrouwen in de gemeente Lochem en in de door haar aangezochte nieuwe ìprocesbegeleiderî. Dat vertrouwen werd in de loop van het afgelopen half jaar nog eens extra op de proef gesteld door de onfortuinlijke gang van zaken rond de door de Kartbaan gevraagde formele uitbreiding van de in de milieuvergunning vastgelegde geluidsruimte. Deze ontwikkeling verraste het gemeentebestuur evenzeer als de procesbegeleider, die zich er evenwel van lieten overtuigen dat deze uitbreiding-op-papier geen gevolgen heeft voor daadwerkelijk geproduceerde en ervaren geluidsniveaus.

Hoe de geschiedenis, en ook zoín recent ìincidentî, door u ook ervaren mag zijn, ik heb mij verheugd in een reeks van prima gesprekken en ik ben al mijn gesprekspartners daarvoor zeer erkentelijk. Sommige gesprekken waren uit de aard der zaak steviger dan andere, maar in alle gevallen bleek u bereid mee te denken en gesuggereerde oplossingsrichtingen serieus te overwegen. Bovendien hebben wij van vier kanten een duidelijke visie ontvangen over hoe de betrokken partijen de toekomst van de Gorsselse Heide zien. Hen bedank ik hartelijk voor het ingaan op de uitdaging die wij gesteld hadden. Inmiddels tekenen zich beelden af en daarvoor ga ik nu afzonderlijk in op de drie bovengenoemde deelgebieden.

2.     De Marke Gorsselse Heide
De Marke die voor de nieuwe eigenaar van de Gorsselse Heide zorg draagt voor natuurontwikkeling en beheer van het natuurterrein Gorsselse Heide en mogelijk een aangrenzend gebied van 2 ha, ontwikkelt plannen die, zoals ik ervaren heb, door alle participanten in het proces positief gewaardeerd worden. Zij stelt zich positief en waar mogelijk coˆperatief op en heeft ten opzichte van de beide ìlawaaimakersî (HAMAC en de Kartbaan) een pragmatische houding. Ze richt zich eerder op brede samenwerking en een positief toekomstperspectief dan op het voeren van oppositie tegen een weerbarstig heden. Binnen afzienbare tijd zal de Marke beginnen met de uitvoering van het Natuurherstelplan. Dit behelst vooral hydrologische maatregelen, die maar een geringe invloed zullen hebben op de omgeving. Alleen ten noorden van de Gerrit Slagmanstraat en binnen de ìdriehoekî Gorsselse Heide zal de vernatting gevolgen hebben. In de visie van de Marke Gorsselse Heide heeft de natuur verder vooral baat bij het verminderen van de recreatiedruk op de Heide.

Binnenkort zal de Marke gevraagd worden hun visie op de Gorsselse Heide in 2020 in een gezamenlijke bijeenkomst te presenteren aan alle partijen in het gebied.

3.    HAMAC/YMCA

Voor de HAMAC speelt een aantal problemen, namelijk de te kleine bebouwde accommodatie, de toegankelijkheid en de parkeermogelijkheden. Planologisch moeilijk is dat voor het oefenveld er een discrepantie bestaat tussen het bestemmingsplan en de milieuvergunning. Op 22 augustus jl. heeft de Raad van State o.a. in dit verband een uitspraak gedaan over het bestemmingsplan Buitengebied. het gemeentebestuur is opgedragen opnieuw de afweging te maken tussen het belang bij dit oefenveld/startterrein voor de ter plekke aanwezige Ecologische Hoofdstructuur en dat voor de HAMAC. De oplossing voor toegankelijkheid en parkeerfaciliteiten kan gevonden worden in respectievelijk een aansluiting via de Zomerdijk op de Koekoekweg en in de gedeeltelijke inrichting van een perceel dat eigendom is van de gemeente Lochem als parkeerterrein. Voor de toegangsweg is medewerking van Natuurmonumenten noodzakelijk en voor de gewenste inrichting van het geheel, inclusief parkeerterrein, moet de gemeente het bestemmingsplan wijzigen. Deze wijziging zou eventueel kunnen worden meegenomen bij de aanpassing die voortvloeit uit de uitspraak van de Raad van State. De teneur van de gesprekken die ik over deze oplossingsrichting gevoerd heb, is in grote lijnen positief, maar dit deelproces is zeker nog niet afgerond.

De benadering van HAMAC/YMCA wordt enthousiast gesteund door een groep direct omwonenden. Voor de Gorsselse Heide zijn er voordelen: bereikbaarheid bij brand en een betere beleving van het gebied dankzij afwezigheid van geparkeerde autoís bij evenementen.  Aansluiting op de (verharde) Koekoekweg betekent een ontlasting van de zandwegen rondom de Heide, zowel qua verkeersbewegingen als qua parkeerbelasting. Bovendien wil de HAMAC in samenwerking met de Marke een rol spelen in het reguleren van het gebruik van de Gorsselse Heide door mountainbikers.

In dit verband is het zinvol op te merken dat voor de beoogde oplossing bij de gemeente Lochem 10.000 euro gereserveerd is en dat van de gemeente verder uitsluitend de bekostiging van de benodigde bestemmingsplanwijzigingen verwacht kan worden.

De geluidsbelasting door de HAMAC wordt door geen van de gesprekspartners als een bijzonder groot probleem beschouwd, omdat de motorcrossactiviteiten slechts plaatsvinden op enkele dagen per week, gedurende nauwkeurig bekende uren. De omwonenden ervaren de HAMAC als een vereniging die haar eigen handhaving van de milieuregels uitstekend verzorgt.

4.    De Kartbaan Eefde

De Kartbaan heeft een aanmerkelijk minder gunstige pers dan de HAMAC. Dat heeft te maken met de ervaring dat de geluidsoverlast zich, met uitzondering van de maandagen, op elke dag van de week, en ook nog eens op niet van tevoren bekende tijdstippen, kan voordoen, maar zeker ook met de indruk dat de geluidsniveaus de laatste tijd eerder hoger dan lager geworden zijn. Het ongunstige subjectieve beeld dat hierover bestaat, staat echter op gespannen voet met de uitspraken van eigenaar en exploitant en met de constateringen van de handhavers bij provincie en gemeente. Het is voor mij in mijn rol moeilijk vast te stellen wie er nu gelijk heeft. Sinds april 2012 worden weliswaar bepaalde zeer lawaaierige 2-tactkarts op de baan geweerd, maar het beeld van de Kartbaan bij omwonenden is daardoor niet noemenswaardig gewijzigd. Ik kan slechts constateren dat de verontwaardiging over al dan niet vermeende overtredingen van de milieuvergunning het zoeken naar toekomstgerichte oplossingen in de weg staat. De afloop van het mediationproces van enkele jaren geleden heeft ook al geen goed gedaan aan de verhoudingen.  

In deze complexe situatie zie ik twee mogelijke oplossingsrichtingen, die beide uitgaan van de vaststelling dat de Kartbaan juridisch gesproken volledig bestaansrecht heeft, maar ook van de eis dat het geproduceerde geluidsniveau, zelfs al spoort het met de vigerende milieuvergunning, substantieel verlaagd zal moeten worden. De eerste oplossingsrichting gaat uit van de gedachte dat een substantiÎle verlaging en regulering van het geluidsniveau voor de eigenaar waarschijnlijk een inkomstenderving tot gevolg zal hebben, die gecompenseerd kan worden door verbreding van de overige activiteiten ter plaatse, bijvoorbeeld de horecafunctie. De andere optie betreft een overgang naar elektrisch aangedreven karts. Hiervoor bestaan wel mogelijkheden, maar die vragen naar het zich laat aanzien om een forse investering. Niettemin is het de moeite waard deze mogelijkheid op korte termijn nader te onderzoeken. Aan zoín onderzoek zal ik graag meewerken.

Ook bij de Kartbaan is het vrijmaken van de zandwegen van verkeersbewegingen en parkeeroverlast van groot belang voor de rust op de Gorsselse Heide. In dit geval ligt een directe aansluiting op de Dortherdijk voor de hand. Parkeerterrein en kantine van de Kartbaan zouden dan ook een functie voor de recreanten op de Heide kunnen vervullen. Ook hiervoor is medewerking van grondeigenaren noodzakelijk - en met enkelen van hen zijn  al verkennende gesprekken gevoerd -, maar nog belangrijker is de vaststelling dat deze functieuitbreiding voor de Kartbaan alleen kan plaatsvinden in het brede kader van een totaaloplossing ook van de lawaaiproblematiek.

5.    De volgende stappen in het proces

Ik stel mij voor, in overleg met het gemeentebestuur, de verdere voortgang van de problematieken rond HAMAC/YMCA en Kartbaan separaat te bezien. Dit houdt in dat wanneer de gewenste oplossing voor de problemen van de HAMAC en degenen die daaromheen wonen op voldoende draagvlak kan rekenen, ik de gemeente zal voorstellen om daarvoor de noodzakelijke planologische en andere maatregelen voor te bereiden. Ook in verband met de al genoemde uitspraak van de Raad van State is voortvarendheid geboden. Ik hoop dat de aanzet tot besluitvorming over een bestemmingsplanwijziging al in 2012 kan plaatsvinden. In verband met de Kartbaan is zoín oplossing helaas nog niet in zicht. Ik stel mij voor de beide hierboven aangegeven oplossingsrichtingen eerst nog verder te exploreren, samen met de eigenaar en met de overige ìstakeholdersî, alvorens ik het gemeentebestuur een voorstel kan doen.

Voor een gedragen voortgang van het hele proces blijft het essentieel dat ik met zoveel mogelijk belanghebbenden niet alleen letterlijk en figuurlijk on speaking terms blijf, maar ook hun instemming verwerf voor de uiteindelijk voor te stellen acties. Pas als die instemming gegeven wordt, kan ik immers spreken van het eindbeeld dat ik in de tweede alinea van deze brief geschetst heb, de situatie waarin alle betrokkenen ervaren dat van hun ideaalbeeld van de Gorsselse Heide voldoende gerealiseerd is.

Tenslotte

U ziet dat er in het afgelopen half jaar veel gebeurd is. Concreet zou ik in dit verband verder nog willen noemen het in procedure gebrachte verkeersbesluit dat ertoe moet leiden dat op de zandwegen rondom de Gorsselse Heide uitsluitend nog bestemmingsverkeer is toegestaan. Desondanks is evenzeer duidelijk geworden dat we er nog lang niet zijn. Ik doe dan ook een dringend beroep op u om met dezelfde constructieve houding die ik breed in het gebied heb mogen ervaren ook de vervolgstappen te begeleiden. Uiteindelijk moeten de goede oplossingen uit het gebied komen. Ik kan niet veel meer doen dan bij dat proces behulpzaam te zijn. Van mijn kant beloof ik maximale inzet en transparantie in het proces en reken op een goede samenwerking met u allen.

Deze "tussenbalans" is een weergave van mijn indrukken en mijn visie op het proces en ik kan me voorstellen dat sommigen van u erop zouden willen reageren vanuit uw eigen visie op de Heide en haar toekomst. Die ruimte hebt u vanzelfsprekend, schriftelijk dan wel mondeling. Ik hoor graag van u!

Met vriendelijke groet,


Adriaan van Oosten